PRACA ORYGINALNA
Czynniki determinujące ryzyko niedożywienia osób starszych ze środowiska wiejskiego
1
Katedra Gerontologii Społecznej, Instytut Pracy Socjalnej Uniwersytetu Pedagogicznego im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie.
Dyrektor Instytutu i Kierownik Katedry: prof. UP dr hab. N. Pikuła
Autor do korespondencji
Med Srod. 2014;17(4):68-75
SŁOWA KLUCZOWE
STRESZCZENIE
Wstęp:
Ryzyko niedożywienia wzrasta wraz z wiekiem i według danych epidemiologicznych, dotyczy około 5–10% populacji ludzi starszych. Wczesne rozpoznanie oraz leczenie niedożywienia w grupie osób starszych może zapobiec ich hospitalizacji, ograniczyć liczbę powikłań, zmniejszyć śmiertelność, a także poprawić jakość życia. Celem prezentowanej pracy była ocena zwyczajów żywieniowych oraz ocena czynników determinujących ryzyko niedożywienia wśród starszych mieszkańców wsi. Ponadto, prowadzone badania miały na celu zbadanie wpływu niedożywienia na poziom jakości życia uwarunkowanej stanem zdrowia badanych seniorów.
Materiał i metody:
Grupę badanych stanowiły 203 osoby w wieku 65 lat i powyżej, mieszkające na obszarach wiejskich. Ryzyko niedożywienia oceniono za pomocą skali NSI Determine Checklist. Analizę zebranego materiału wykonano z wykorzystaniem pakietu statystycznego IBM SPSS 19 dla Windows.
Wyniki:
Większość badanej grupy stanowiły kobiety (61,6%). Wysokie i średnie ryzyko niedożywienia dotyczyło odpowiednio 42,2% i 33,2% respondentów i było silnie uwarunkowane płcią żeńską, niskim poziomem wykształcenia oraz złą sytuacją materialną.
Wnioski:
Determinantami ryzyka niedożywienia osób starszych mieszkających na obszarach wiejskich była: płeć, poziom wykształcenia oraz sytuacja materialna. Ponadto, osoby z grupy średniego i wysokiego poziomu niedożywienia, istotnie gorzej oceniały swoją jakość życia uwarunkowaną stanem zdrowia.
Ryzyko niedożywienia wzrasta wraz z wiekiem i według danych epidemiologicznych, dotyczy około 5–10% populacji ludzi starszych. Wczesne rozpoznanie oraz leczenie niedożywienia w grupie osób starszych może zapobiec ich hospitalizacji, ograniczyć liczbę powikłań, zmniejszyć śmiertelność, a także poprawić jakość życia. Celem prezentowanej pracy była ocena zwyczajów żywieniowych oraz ocena czynników determinujących ryzyko niedożywienia wśród starszych mieszkańców wsi. Ponadto, prowadzone badania miały na celu zbadanie wpływu niedożywienia na poziom jakości życia uwarunkowanej stanem zdrowia badanych seniorów.
Materiał i metody:
Grupę badanych stanowiły 203 osoby w wieku 65 lat i powyżej, mieszkające na obszarach wiejskich. Ryzyko niedożywienia oceniono za pomocą skali NSI Determine Checklist. Analizę zebranego materiału wykonano z wykorzystaniem pakietu statystycznego IBM SPSS 19 dla Windows.
Wyniki:
Większość badanej grupy stanowiły kobiety (61,6%). Wysokie i średnie ryzyko niedożywienia dotyczyło odpowiednio 42,2% i 33,2% respondentów i było silnie uwarunkowane płcią żeńską, niskim poziomem wykształcenia oraz złą sytuacją materialną.
Wnioski:
Determinantami ryzyka niedożywienia osób starszych mieszkających na obszarach wiejskich była: płeć, poziom wykształcenia oraz sytuacja materialna. Ponadto, osoby z grupy średniego i wysokiego poziomu niedożywienia, istotnie gorzej oceniały swoją jakość życia uwarunkowaną stanem zdrowia.
Introduction:
The problem of malnutrition increases with age and according to epidemiological data the risk of malnutrition affected almost 5–10% of the elderly population. Early identification and treatment of malnutrition among the elderly can reduce or prevent from hospitalization, reduce complications, decrease mortality and improve quality of life. The aim of the present study was to assess the nutritional habits and to evaluate the risk factors of malnutrition among older residents of the rural areas. In addition, studies were conducted to investigate the effect of malnutrition on their health along with quality of life.
Material and Methods:
The group of respondents consisted of 203 participants aged 65 years and over, living in the rural areas in Małopolska. The risk of malnutrition was assessed by NSI Determine Checklist scale. The analysis of collected data employed the statistical package SPSS 19 for Windows.
Results:
61.6% (n= 203) of the participants were females. The evaluated group was characterized by a high and medium risk of malnutrition (42.2% and 33.2%). Female gender, low level of education and poverty (inadequate financial situation) were strongly associated with higher risk of malnutrition among the older residents of the rural areas.
Conclusions:
Malnutrition was linked with gender, level of education and financial status. On top of that the level of quality of life was much worse in respondents exposed to high and medium risk of malnutrition.
The problem of malnutrition increases with age and according to epidemiological data the risk of malnutrition affected almost 5–10% of the elderly population. Early identification and treatment of malnutrition among the elderly can reduce or prevent from hospitalization, reduce complications, decrease mortality and improve quality of life. The aim of the present study was to assess the nutritional habits and to evaluate the risk factors of malnutrition among older residents of the rural areas. In addition, studies were conducted to investigate the effect of malnutrition on their health along with quality of life.
Material and Methods:
The group of respondents consisted of 203 participants aged 65 years and over, living in the rural areas in Małopolska. The risk of malnutrition was assessed by NSI Determine Checklist scale. The analysis of collected data employed the statistical package SPSS 19 for Windows.
Results:
61.6% (n= 203) of the participants were females. The evaluated group was characterized by a high and medium risk of malnutrition (42.2% and 33.2%). Female gender, low level of education and poverty (inadequate financial situation) were strongly associated with higher risk of malnutrition among the older residents of the rural areas.
Conclusions:
Malnutrition was linked with gender, level of education and financial status. On top of that the level of quality of life was much worse in respondents exposed to high and medium risk of malnutrition.
REFERENCJE (24)
1.
Wojszel Z.B.: Niedożywienie i dylematy leczenia żywieniowego w geriatrii. Postępy Nauk Medycznych 2011; 8: 649- 657.
2.
Kostka T.: Odżywianie osób starszych (w): Kostka T., Koziarska- Rościszewska M. (ed.): Choroby wieku podeszłego. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2009.
3.
Wojszel Z.B.: Niedożywienie i otyłość (w): Wieczorowska- Tobis K., Talarska D. (ed.): Geriatria i Pielęgniarstwo Geriatryczne. Podręcznik dla studiów medycznych. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2010: 303.
4.
Biernat J., Wyka J.: Stan odżywienia w aspekcie stanu zdrowia. Nowiny Lekarskie 2011; 80, (3): 209-212.
5.
Gabrowska E., Spodaryk M.: Społeczno-ekonomiczne uwarunkowania zachowań żywieniowych starszych mieszkańców Krakowa. Gerontologia Polska 2003; 11 (1): 35-37.
6.
Ramic E., Pranjic N., Batic-Mujanovic O. i wsp.: The effect of loneliness on malnutrition in elderly population. Med Arh 2011; 65:92-95.
7.
Brownie S.: Why are elderly individuals at risk of nutritional deficiency? Int J Nurs Pract 2006; 12: 110–118.
8.
Abrams W.B., Beers M.H., Berkow R.: MSD Podręcznik geriatrii. Urban i Partner, Wrocław 1999: 7-35.
9.
Seiler W.O.: Nutritional status of ill elderly patients. Z Gerontol Geriatr 1999; 32: I7–I11.
10.
Wyka J.: Stan odżywienia ludzi po 60. roku życia w aspekcie uwarunkowań żywieniowych, zdrowotnych, środowiskowych i socjodemograficznych. Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu, Wrocław 2009.
11.
Olszanecka-Glinianowicz M., Chudek J., Kołłajtis D.: Stan odżywienia i uzębienia u osób w wieku podeszłym w Polsce (w:) Mossakowska M., Więcek A., Błędowski P. (ed.): Aspekty medyczne, psychologiczne, socjologiczne i ekonomiczne starzenia się ludzi w Polsce. Wydawnictwo Naukowe Termedia, Poznań 2012: 335-357.
12.
Kołłajtis-Dołowy A., Pietruszka B., Olszanecka-Glinianowicz M. i wsp.: Zwyczaje żywieniowe osób w wieku podeszłym (w:) Mossakowska M., Więcek A., Błędowski P. (ed.): Aspekty medyczne, psychologiczne, socjologiczne i ekonomiczne starzenia się ludzi w Polsce. Wydawnictwo Naukowe Termedia, Poznań 2012: 359-378.
13.
Kempen G. I., Miedema I., Ormel J. i wsp.: The assessment of disability with the Groningen Activity Restriction Scale. Conceptual framework and psychometric properties. Soc Sci Med 1999: 1601-1610.
14.
Ware J. E., Sherbourne C. D.: The MOS 36-item short-form health survey (SF-36): conceptual framework and item selection. Med Care 1992: 473-483.
15.
Barrocas A., White J. V., Gomez C. i współ.: Assessing health satus in the elderly: the nutrition screening initiative. J Health Care Poor Underserved 1996: 7 (3): 210-218.
16.
Wojszel Z. B.: Geriatryczne zespoły niesprawności i usługi opiekuńcze w późnej starości. Analiza wielowymiarowa na przykładzie wybranych środowisk województwa podlaskiego. Trans Humana, Białystok 2009.
17.
Waśkiewicz A., Sygnowska E., Broda G.: Ocena stanu zdrowia i odżywienia osób w wieku powyżej 75 lat w populacji polskiej. Badanie Wobasz-Senior. Brom Chem Toksykol 2012; (3): 614-8.
18.
Chen CC. H., Tang S.T., Wang C. i wsp.: Trajectory and determinants of nutritional health in older patients during and six-month post-hospitalisation. J Clin Nurs 2009; 18 (23): 3299-307.
19.
Crogan N. L., Pasvogel A.: The influence of protein-calorie malnutrition on quality of life in nursing homes. J Gerontol A Biol Sci Med Sci 2003; 58 (2): 159-164.
20.
Simsek H., Meseri R., Sahin S. i wsp.: Prevalence of food insecurity and malnutrition, factors related to malnutrition in the elderly. A community-based, cross-sectional study from Turkey. European Geriatric Medicine 2013: 1-5.
21.
Gawęcki J., Roszkowski W.: Żywienie człowieka a zdrowie publiczne. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2011.
22.
Pikuła N.: Etos starości w aspekcie społecznym. Gerontologia dla pracowników socjalnych. Wyższa Szkoła Filozoficzno- Pedagogiczna Ignatianum. Wydawnictwo WAM, Kraków 2011.
23.
Kurowska K., Simon J.: Wpływ stanu odżywienia na jakość życia osób po 65. roku życia – doniesienia wstępne. Geriatria 2013; 7: 217-225.
24.
Yan L.L., Daviglus M.L., Liu K. i wsp.: BMI and health-related quality of life in adults 65 years and older. Obes Res 2004; 12: 69-76.
Udostępnij
ARTYKUŁ POWIĄZANY
| eISSN: | 2084-6312 |
| ISSN: | 1505-7054 |
Przetwarzamy dane osobowe zbierane podczas odwiedzania serwisu. Realizacja funkcji pozyskiwania informacji o użytkownikach i ich zachowaniu odbywa się poprzez dobrowolnie wprowadzone w formularzach informacje oraz zapisywanie w urządzeniach końcowych plików cookies (tzw. ciasteczka). Dane, w tym pliki cookies, wykorzystywane są w celu realizacji usług, zapewnienia wygodnego korzystania ze strony oraz w celu monitorowania ruchu zgodnie z Polityką prywatności. Dane są także zbierane i przetwarzane przez narzędzie Google Analytics (więcej).
Możesz zmienić ustawienia cookies w swojej przeglądarce. Ograniczenie stosowania plików cookies w konfiguracji przeglądarki może wpłynąć na niektóre funkcjonalności dostępne na stronie.
Możesz zmienić ustawienia cookies w swojej przeglądarce. Ograniczenie stosowania plików cookies w konfiguracji przeglądarki może wpłynąć na niektóre funkcjonalności dostępne na stronie.
