LETTER TO EDITORS
Endotoxins as a source of environmental and occupational hazard to human health
1
Katedra i Zakład Higieny Uniwersytetu Medycznego im. Piastów Śląskich we Wrocławiu Kierownik Zakładu: dr hab. n. med. K. Pawlas, prof. nadzw
2
Instytut Medycyny Pracy i Zdrowia Środowiskowego w Sosnowcu. Dyrektor: dr n. med. P.Z. Brewczyński
Corresponding author
Aleksandra Michalak
Katedra i Zakład Higieny Uniwersytetu Medycznego im. Piastów Śląskich we Wrocławiu ul. J. Mikulicza-Radeckiego 7 50-368 Wrocław
Katedra i Zakład Higieny Uniwersytetu Medycznego im. Piastów Śląskich we Wrocławiu ul. J. Mikulicza-Radeckiego 7 50-368 Wrocław
Med Srod. 2013;16(2):7-13
KEYWORDS
ABSTRACT
Bacterial endotoxins are lipopolysaccharide (LPS) macromolecular complexes, located in the outer cell membrane of Gram-negative bacteria. They consist of three parts: lipid A, oligosaccharide core and antigen 0, which have assigned functions. Endotoxins are one of the basic components of bioaerosols. Although they are generally present in the environment, their main sources are workplaces, work plants emitting organic dust. The highest concentrations of endotoxins are determined in workplaces related to: agriculture, animal husbandry, textile industry, composting plants and sewage treatment plants. Endotoxins are highly biologically active and they can induce inflammatory reactions of the body. Workers at risk often report respiratory disorders, gastrointestinal problems and developing inflammation (e.g. fever, malaise).
REFERENCES (40)
1.
Rietschel E.T., Cavaillon J.M.: Richard Pfeiffer and Alexandre Besredka: creators of the concept of endotoxin and anti-endotoxin. Microbes Infect 2003; 5: 1407–1414.
2.
Williams L.K., Ownby D.R., Maliarik M.J. i wsp.: The role of endotoxin and its receptors in allergic disease. Ann Allergy Asthma Immunol 2005; 94: 323–332.
3.
Rusiecka-Ziółkowska J., Walszewska M., Stekla J. i wsp.: Rola endotoksyn w patomechanizmie sepsy. Pol Merk Lek 2008; 25: 260–265.
4.
Lodowska J., Zięba A., Wolny D. i wsp.: Metody derywatyzacji komponentów lipopolisacharydów w ocenie ich struktury chemicznej technikami chromatograficznymi. Post Hig Med Dośw 2006; 60: 113–128.
5.
Kołwzan B., Adamiak W., Grabas K. i wsp.: Mikrobiologia powietrza (w:) Podstawy mikrobiologii w ochronie środowiska. Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej, Wrocław 2006: 90–117.
6.
Lodowska J., Wolny D., Węglarz L. i wsp.: Heterogenność strukturalna lipidu A bakterii Gram-ujemnych. Post Hig Med Dośw 2007; 61: 106–121.
7.
Zawisza E., Bardadin J.: Endotoksyny w profilaktyce chorób alergicznych. Alergia 2008; 3: 39–41.
8.
Heine H., Rietschel E.Th., Ulmer A.J.: The Biology of Endotoxin. Mol Biotechnol 2001; 19: 279–296.
9.
Mueller-Anneling L.J.: Endotoxin in the urban and rural environment: ambient concentration and biomarkers of pulmonary exposure [praca doktorska]. Iowa Research Online, University of Iowa 2004: 4–5.
10.
Dutkiewicz J., Górny R.L.: Biologiczne czynniki szkodliwe dla zdrowia – klasyfikacja i kryteria oceny narażenia. Med Pr 2002; 53: 29–39.
11.
Krajewski J.A., Szarapińska-Kwaszewska J., Dutkiewicz B. i wsp.: Ocena narażenia pracowników na bioaerozole, wystepoujące w powietrzu na stanowiskach pracy w czasie zbierania i zagospodarowywania odpadów komunalnych. Med Pr 2001;52: 417–422.
12.
Rylander R.: Endotoxins in the environment – a criteria document. Int J Occup Environ Health 1997; 3: 1–48.
13.
Cyprowski M., Krajewski J.A.: Czynniki szkodliwe dla zdrowia występujące w oczyszczalniach ścieków komunalnych. Med Pr 2003; 54: 73–80.
15.
Dutkiewicz J., Mołocznik A.: Pyły organiczne pochodzenia roślinnego i zwierzęcego. Dokumentacja proponowanych wartości dopuszczalnych poziomów narażenia zawodowego. Zeszyt 5. Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy, Warszawa 1988.
16.
Malmros P., Sigsgaard T., Bach B.: Occupational health problems due to garbage sorting. Waste Manag Res 1992; 10: 227– 234.
17.
Clark C.S.: Report on prevention and control. Proceedings of an International Workshop „Health Effects of Organic Dusts in the Farm Environment”, 23–25 kwietnia 1985, Skokloster, Sweden. Am J Ind Med 1986; 10: 267–273.
18.
Heederik D., Douwes. J.: Towards an occupational exposure limit for endotoxins? Ann Agric Environ Med 1997; 4: 17–19.
19.
Dutch Expert Committee on Occupational Standards (DECOS): Endotoxins, Health-based Recommended Occupational Exposure Limit. Gezondheidsraad, The Netherlands 1998.
20.
Gołofit-Szymczak M., Skowron J.: Zagrożenia mikrobiologiczne w pomieszczeniach biurowych. Bezpieczeństwo Pracy 2005; 3: 29–31.
21.
Cyprowski M., Szarapińska-Kwaszewska J., Dudkiewicz B. i wsp.: Ocena narażenia pracowników oczyszczalni ścieków na czynniki szkodliwe występujące w miejscu pracy. Med Pr 2005; 56: 213–222.
22.
Spaan S., Smit L., Eduard W. i wsp.: Endotoxin exposure in sewage treatment workers: investigation of exposure variability and comparison of analytical techniques. Ann Agric Environ Med 2008; 15: 251–261.
23.
Rylander R.: Health effects among workers in sewage treatment plants. J Occup Env Med 1999; 56: 354–357.
24.
Prażmo Z., Krysinska-Traczyk E., Skorska C. i wsp.: Exposure to bioaerosols in a municipal sewage treatment plant. Ann Agric Environ Med. 2003; 10: 241–248.
25.
Douwes J., Mannetje A., Heederik D.: Work-related symptoms in sewage treatment workers. Ann Agric Environ Med 2001; 8: 39–45.
26.
Bródka J., Sowiak M., Kozajda A. i wsp.: Czynniki biologiczne wpływające na jakość powietrza w pomieszczeniach biurowych. Med Pr 2012; 63: 303–315.
27.
Cyprowski M., Kozajda A., Zielińska-Jankiewicz K.: Szkodliwe działanie czynników biologicznych uwalnianych podczas procesów obróbki metali z użyciem chłodziw. Med Pr 2006; 57:139–147.
28.
Simpson A.T., Stear M., Groves J.A. i wsp.: Occupational exposure to metalworking fluid mist and sump fluid contaminants. Ann Occup Hyg 2003; 47: 17–30.
29.
Laitinen S., Linnainmaa M., Laitinen J. i wsp.: Endotoxins and IgG antibodies as indicators of occupational exposure to the microbal contaminants of metal-working fluids. Int Arch Occup Environ Health 1999; 72: 443–450.
30.
Szadkowska-Stańczyk I., Brodka K., Buczyńska A. i wsp.: Ocena narażenia na bioaerozole pracowników zatrudnionych przy intensywnej hodowli trzody chlewnej. Med Pr 2010; 61: 257– 269.
31.
Lieutier-Colas F., Meyer P., Larson P. i wsp.: Difference in exposure to airborne major rat allergen (Ratn.1) and to endotoxin in rat quarters according to tasks. Clin Exp Allergy 2001; 31: 1449–1456.
32.
Douwes J., Thorne P., Pearce N. i wsp.: Bioaerosol Health Effects and Exposure Assessment: Progress and Prospects. Ann Occup Hyg 2003; 47: 187–200.
33.
Smit L.A., Wouters I.M., Hobo M.M. i wsp. : Agricultural seed dust as a potential cause of organic dust toxic syndrome. Occup Environ Med 2006; 63: 59–67.
34.
Dutkiewicz J.: Biologiczne czynniki zagrożenia zawodowego – aktualne problemy. Med Pr 2004; 55: 31–40.
35.
Heldal K.K., Madsø L., Huser P.O. i wsp.: Exposure, symptoms and airway inflammation among sewage workers. Ann Agric Environ Med 2010; 17: 263–268.
36.
Smit L.A., Heederik D., Doekes G. i wsp.: Exposure–response analysis of allergy and respiratory symptoms in endotoxin exposed adults. Eur Respir J 2008; 31: 1241–1248.
37.
Douwes J., Pearce N., Heederik D.: Does environmental endotoxin exposure prevent asthma? Thorax 2002; 57: 86–90.
38.
Bünger J., Schappler-Scheele B., Hilgers R.: A 5-year follow-up study on respiratory disorders and lung function in workers exposed to organic dust from composting plants. Int Arch Occup Environ Health 2007; 80: 306–312.
39.
Wlazło A., Pastuszka J.S., Łudzeń-Izbińska B.: Ocena narażenia na aerozol bakteryjny pracowników niedużej oczyszczalni ścieków. Med Pr 2002; 53: 109—114.
40.
Kozajda A., Szadkowska-Stańczyk I.: Wybrane dolegliwości i choroby oraz wiedza o narażeniu biologicznym i przestrzeganie zasad higieny u pracowników sortowni odpadów komunalnych. Med Pr 2009; 60: 491–499.
| eISSN: | 2084-6312 |
| ISSN: | 1505-7054 |
We process personal data collected when visiting the website. The function of obtaining information about users and their behavior is carried out by voluntarily entered information in forms and saving cookies in end devices. Data, including cookies, are used to provide services, improve the user experience and to analyze the traffic in accordance with the Privacy policy. Data are also collected and processed by Google Analytics tool (more).
You can change cookies settings in your browser. Restricted use of cookies in the browser configuration may affect some functionalities of the website.
You can change cookies settings in your browser. Restricted use of cookies in the browser configuration may affect some functionalities of the website.
