PRACA POGLĄDOWA
Neuroprotekcyjna funkcja fińskiej sauny jako tarcza ochronna przed chorobą Alzheimera
1
Oddział Endokrynologii, Diabetologii i Chorób Wewnętrznych, Dolnośląski Szpital Specjalistyczny im. T. Marciniaka –
Centrum Medycyny Ratunkowej we Wrocławiu, Polska
2
Dolnośląski Szpital Specjalistyczny im. T. Marciniaka – Centrum Medycyny Ratunkowej we Wrocławiu, Polska
3
Klinika Chorób Skórnych i Wenerycznych, Samodzielny Publiczny Szpital Kliniczny nr 1 im. prof. Tadeusza Sokołowskiego Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego w Szczecinie, Polska
4
Poradnia Lekarza POZ dla Dorosłych, Miejskie Centrum Medyczne im. dr. Karola Jonschera, Łódź, Polska
5
Zakład Diagnostyki Obrazowej i Radiologii Interwencyjnej, Wielospecjalistyczny Szpital Wojewódzki w Gorzowie Wlkp.
Sp. z o.o., Polska
Zaznaczeni autorzy mieli równy wkład w przygotowanie tego artykułu
Autor do korespondencji
Jakub Szczot
Oddział Endokrynologii, Diabetologii i Chorób Wewnętrznych, Dolnośląski Szpital Specjalistyczny im. T. Marciniaka- Centrum Medycyny Ratunkowej we Wrocławiu, Gen. Augusta Emila Fieldorfa 2, 54-049, Wrocław, Polska
Oddział Endokrynologii, Diabetologii i Chorób Wewnętrznych, Dolnośląski Szpital Specjalistyczny im. T. Marciniaka- Centrum Medycyny Ratunkowej we Wrocławiu, Gen. Augusta Emila Fieldorfa 2, 54-049, Wrocław, Polska
SŁOWA KLUCZOWE
DZIEDZINY
Toksykologia środowiskowa (czynniki fizyczne, chemiczne i biologiczne)Efekty zdrowotne czynników społecznych
STRESZCZENIE
Wprowadzenie i cel:
Kąpiel w saunie jako tradycja w fińskiej kulturze jest formą odpoczynku i regeneracji. Badania sugerują, że regularne korzystanie z sauny zmniejsza ryzyko wielu schorzeń, w tym choroby Alzheimera (AD), będącej główną przyczyną demencji. Z uwagi na starzenie się populacji obserwowany jest globalny wzrost zachorowalności na AD, co szczególnie dotyka samych pacjentów, ich rodziny, a także instytucje zdrowia publicznego. Oszacowano, że można zapobiec od jednej trzeciej do połowy przypadków AD, co podkreśla znaczenie działań prewencyjnych. Celem niniejszej pracy jest przegląd aktualnej wiedzy na temat wpływu regularnych kąpieli w fińskiej saunie na ryzyko rozwoju AD.
Opis stanu wiedzy:
Obecnie na AD cierpi ok. 55 mln osób na świecie, a prognozy wskazują, że do 2050 roku liczba ta osiągnie aż 152 mln. W 2020 roku koszty opieki nad pacjentami z AD w USA wyniosły 305 mld dolarów i szacuje się, że do 2050 roku osiągną 1,1 bln. WHO traktuje problem demencji jako priorytet w dziedzinie zdrowia publicznego. Liczne badania podkreślają, że kultura sauny przynosi wiele korzyści sprzyjających zdrowemu starzeniu, co przekłada się na wzrost jej popularności. Ponadto regularne sesje cieplne mogą być prozdrowotnym czynnikiem wzmacniającym efekty pozytywnych nawyków np. aktywności fizycznej i stanowić dodatkową strategią zapobiegającą chorobom neurodegeneracyjnym, w tym AD.
Podsumowanie:
Badania wskazują, że systematyczne korzystanie z sauny ma potencjał w prewencji AD. W odniesieniu do braku skutecznego leczenia oraz starzejącej się populacji istotne jest promowanie prozdrowotnych zachowań, które mogą zmniejszyć ryzyko rozwoju tego schorzenia. Przedstawione dane naukowe wyznaczają obiecujący kierunek dla dalszych badań klinicznych nad zmniejszeniem zachorowalności na AD.
Kąpiel w saunie jako tradycja w fińskiej kulturze jest formą odpoczynku i regeneracji. Badania sugerują, że regularne korzystanie z sauny zmniejsza ryzyko wielu schorzeń, w tym choroby Alzheimera (AD), będącej główną przyczyną demencji. Z uwagi na starzenie się populacji obserwowany jest globalny wzrost zachorowalności na AD, co szczególnie dotyka samych pacjentów, ich rodziny, a także instytucje zdrowia publicznego. Oszacowano, że można zapobiec od jednej trzeciej do połowy przypadków AD, co podkreśla znaczenie działań prewencyjnych. Celem niniejszej pracy jest przegląd aktualnej wiedzy na temat wpływu regularnych kąpieli w fińskiej saunie na ryzyko rozwoju AD.
Opis stanu wiedzy:
Obecnie na AD cierpi ok. 55 mln osób na świecie, a prognozy wskazują, że do 2050 roku liczba ta osiągnie aż 152 mln. W 2020 roku koszty opieki nad pacjentami z AD w USA wyniosły 305 mld dolarów i szacuje się, że do 2050 roku osiągną 1,1 bln. WHO traktuje problem demencji jako priorytet w dziedzinie zdrowia publicznego. Liczne badania podkreślają, że kultura sauny przynosi wiele korzyści sprzyjających zdrowemu starzeniu, co przekłada się na wzrost jej popularności. Ponadto regularne sesje cieplne mogą być prozdrowotnym czynnikiem wzmacniającym efekty pozytywnych nawyków np. aktywności fizycznej i stanowić dodatkową strategią zapobiegającą chorobom neurodegeneracyjnym, w tym AD.
Podsumowanie:
Badania wskazują, że systematyczne korzystanie z sauny ma potencjał w prewencji AD. W odniesieniu do braku skutecznego leczenia oraz starzejącej się populacji istotne jest promowanie prozdrowotnych zachowań, które mogą zmniejszyć ryzyko rozwoju tego schorzenia. Przedstawione dane naukowe wyznaczają obiecujący kierunek dla dalszych badań klinicznych nad zmniejszeniem zachorowalności na AD.
Introduction and objective:
Sauna bathing, a tradition deeply embedded in Finnish culture, serves as a form of relaxation and rejuvenation. Research suggests that regular sauna use reduces the risk of various conditions, including Alzheimer‘s disease (AD), a primary cause of dementia. In view of the global aging of the population, there is a notable increase in the incidence of AD which significantly affects patients, their families, and public health institutions. It is estimated that between one-third and one-half of AD cases are preventable, highlighting the importance of preventive interventions. The aim of this study is to review the current knowledge on the effect of regular Finnish sauna bathing on the risk of developing AD.
Abbreviated description of the state of knowledge:
Currently, approximately 55 mln people worldwide suffer from AD, with projections indicating this number will reach 152 mln by 2050. The costs of caring for AD patients in 2020 in the USA amounted to 305 billion, projected to rise to 1.1 trillion by 2050. WHO prioritizes dementia as a public health concern. Extensive research has highlighted that the sauna culture brings about many health benefits conducive to healthy aging, contributing to its increasing popularity. Furthermore, regular thermal sessions may serve as a health-promoting factor enhancing the effects of positive habits, such as physical activity, and could represent an additional strategy for the prevention of neurodegenerative diseases, including AD.
Summary:
Research indicates that regular sauna use has the potential in AD prevention. Considering the lack of effective treatment and the aging of the population, it is essential to promote pro-health behaviours that can reduce the risk of developing this condition. The presented scientific data set a promising direction for further clinical research aimed at reducing AD incidence.
Sauna bathing, a tradition deeply embedded in Finnish culture, serves as a form of relaxation and rejuvenation. Research suggests that regular sauna use reduces the risk of various conditions, including Alzheimer‘s disease (AD), a primary cause of dementia. In view of the global aging of the population, there is a notable increase in the incidence of AD which significantly affects patients, their families, and public health institutions. It is estimated that between one-third and one-half of AD cases are preventable, highlighting the importance of preventive interventions. The aim of this study is to review the current knowledge on the effect of regular Finnish sauna bathing on the risk of developing AD.
Abbreviated description of the state of knowledge:
Currently, approximately 55 mln people worldwide suffer from AD, with projections indicating this number will reach 152 mln by 2050. The costs of caring for AD patients in 2020 in the USA amounted to 305 billion, projected to rise to 1.1 trillion by 2050. WHO prioritizes dementia as a public health concern. Extensive research has highlighted that the sauna culture brings about many health benefits conducive to healthy aging, contributing to its increasing popularity. Furthermore, regular thermal sessions may serve as a health-promoting factor enhancing the effects of positive habits, such as physical activity, and could represent an additional strategy for the prevention of neurodegenerative diseases, including AD.
Summary:
Research indicates that regular sauna use has the potential in AD prevention. Considering the lack of effective treatment and the aging of the population, it is essential to promote pro-health behaviours that can reduce the risk of developing this condition. The presented scientific data set a promising direction for further clinical research aimed at reducing AD incidence.
REFERENCJE (50)
1.
Kunutsor SK, Laukkanen JA. Does the Combination of Finnish Sauna Bathing and Other Lifestyle Factors Confer Additional Health Benefits? A Review of the Evidence. Mayo Clin Proc. 2023;98(6):915–926. doi:10.1016/j.mayocp.2023.01.008.
2.
Patrick RP, Johnson TL. Sauna use as a lifestyle practice to extend health-span. Exp Gerontol. 2021;154:111509. doi:10.1016/j.exger.2021.111509.
3.
Weller J, Budson A. Current understanding of Alzheimer’s disease diagnosis and treatment. F1000Res. 2018;7:1161. doi:10.12688/f1000research.14506.1.
4.
Breijyeh Z, Karaman R. Comprehensive Review on Alzheimer’s Disease: Causes and Treatment. Molecules. 2020;25(24):5789. doi:10.3390/molecules25245789.
5.
Serrano-Pozo A, Growdon JH. Is Alzheimer’s Disease Risk Modifiable? J Alzheimers Dis. 2019;67(3):795–819. doi:10.3233/JAD181028.
6.
Blanton H, Reddy PH, Benamar K. Chronic pain in Alzheimer’s disease: Endocannabinoid system. Exp Neurol. 2023;360:114287. doi:10.1016/j.expneurol.2022.114287.
7.
Twarowski B, Herbet M. Inflammatory Processes in Alzheimer’s Disease—Pathomechanism, Diagnosis and Treatment: A Review. Int J Mol Sci. 2023;24(7): 6518. doi:10.3390/ijms24076518.
8.
Elonheimo HM, Andersen HR, Katsonouri A, et al. Environmental Substances Associated with Alzheimer’s Disease-A Scoping Review. Int J Environ Res Public Health. 2021;18(22):11839. doi:10.3390/ijerph182211839.
9.
Dumurgier J, Tzourio C. Epidemiology of neurological diseases in older adults. Rev Neurol (Paris). 2020;176(9):642–648. doi:10.1016/j.neurol.2020.01.356.
10.
Aliev G, Ashraf GM, Tarasov VV, et al. Alzheimer’s Disease – Future Therapy Based on Dendrimers. Curr Neuropharmacol. 2019;17(3):288–294. doi:10.2174/1570159X16666180918164623.
11.
Błaszczyk JW. Pathogenesis of Dementia. Int J Mol Sci. 2022;24(1):543. doi:10.3390/ijms24010543.
12.
Śliwinska S, Jeziorek M. The role of nutrition in Alzheimer’s disease. Rocz Panstw Zakl Hig. 2021;72(1):29–39. doi:10.32394/rpzh.2021.0154.
13.
Piekut T, Hurła M, Banaszek N, et al. Infectious agents and Alzheimer’s disease. J Integr Neurosci. 2022;21(2):73. doi:10.31083/j.jin2102073.
14.
2024 Alzheimer›s disease facts and figures. Alzheimers Dement. 2024;20(5):3708–3821. doi:10.1002/alz.13809.
15.
Lucey BP. It’s complicated: The relationship between sleep and Alzheimer’s disease in humans. Neurobiol Dis. 2020;144:105031. doi:10.1016/j.nbd.2020.105031.
16.
Scheltens P, De Strooper B, Kivipelto M, et al. Alzheimer’s disease. Lancet. 2021; 397(10284):1577–1590. doi:10.1016/S0140-6736(20)32205-4.
17.
Knekt P, Järvinen R, Rissanen H, et al. Does sauna bathing protect against dementia? Prev Med Rep. 2020;20:101221. doi:10.1016/j.pmedr.2020.101221.
18.
Kaiser P, Seeher U, Krasniqi A, et al. Injuries related to sauna bathing. Injury. 2023;54(7):110825. doi:10.1016/j.injury.2023.05.056.
19.
Laukkanen T, Kunutsor S, Kauhanen J, et al. Sauna bathing is inversely associated with dementia and Alzheimer’s disease in middle-aged Finnish men. Age Ageing. 2017;46(2):245–249. doi:10.1093/ageing/afw212.
20.
Laukkanen T, Laukkanen JA, Kunutsor SK. Sauna Bathing and Risk of Psychotic Disorders: A Prospective Cohort Study. Med Princ Pract. 2018;27(6): 562–569. doi:10.1159/000493392.
21.
Hussain J, Cohen M. Clinical Effects of Regular Dry Sauna Bathing: A Systematic Review. Evid Based Complement Alternat Med. 2018;2018:1857413. doi:10.1155/2018/1857413.
22.
Brunt VE, Minson CT. Heat therapy: mechanistic underpinnings and applications to cardiovascular health. J Appl Physiol (1985). 2021;130(6):1684–1704. doi:10.1152/japplphysiol.00141.2020.
23.
Hunt AP, Minett GM, Gibson OR, et al. Could Heat Therapy Be an Effective Treatment for Alzheimer’s and Parkinson’s Diseases? A Narrative Review. Front Physiol. 2020;10:1556. doi:10.3389/fphys.2019.01556.
24.
López-Otín C, Blasco MA, Partridge L, et al. The Hallmarks of Aging. Cell. 2013;153(6):1194–217. doi:10.1016/j.cell.2013.05.039.
25.
Leak RK. Heat shock proteins in neurodegenerative disorders and aging. J Cell Commun Signal. 2014;8(4):293–310. doi:10.1007/s12079-014-0243-9.
26.
Zhu B, Dong Y, Xu Z, et al. Sleep disturbance induces neuroinflammation and impairment of learning and memory. Neurobiol Dis. 2012;48(3):348–355. doi:10.1016/j.nbd.2012.06.022.
27.
Kojima D, Nakamura T, Banno M, et al. Head-out immersion in hot water increases serum BDNF in healthy males. Int J Hyperthermia. 2018;34(6):834–839. doi:10.1080/02656736.2017.1394502.
28.
Maniam J, Morris MJ. Voluntary exercise and palatable high-fat diet both improve behavioural profile and stress responses in male rats exposed to early life stress: Role of hippocampus. Psychoneuroendocrinology. 2010;35(10):1553–64. doi:10.1016/j.psyneuen.2010.05.012.
29.
Cruz Hernández JC, Bracko O, Kersbergen CJ, et al. Neutrophil adhesion in brain capillaries reduces cortical blood flow and impairs memory function in Alzheimer’s disease mouse models. Nat Neurosci. 2019;22(3):413–420. doi:10.1038/s41593-018-0329-4.
30.
Sojkova J, Najjar SS, Beason-Held LL, et al. Intima-Media Thickness and Regional Cerebral Blood Flow in Older Adults. Stroke. 2010;41(2):273–279. doi:10.1161/STROKEAHA.109.566810.
31.
Zaccardi F, Laukkanen T, Willeit P, et al. Sauna Bathing and Incident Hypertension: A Prospective Cohort Study. Am J Hypertens. 2017;30(11):1120–1125. doi:10.1093/ajh/hpx102.
32.
Ely BR, Clayton ZS, McCurdy CE, et al. Heat therapy improves glucose tolerance and adipose tissue insulin signaling in polycystic ovary syndrome. Am J Physiol Endocrinol Metab. 2019;317(1):E172-E182. doi:10.1152/ajpendo.00549.2018.
33.
Gryka D, Pilch W, Szarek M, et al. The effect of sauna bathing on lipid profile in young, physically active, male subjects. Int J Occup Med Environ Health. 2014;27(4):608–18. doi:10.2478/s13382-014-0281-9.
34.
Pilch W, Szyguła Z, Tyka A, et al. Effect of 30-minute sauna sessions on lipid profile in young women. Medicina Sportiva. 2014;18(4):165–171. doi:10.5604/17342260.1133107.
35.
Shi L, Chen S-J, Ma M-Y, et al. Sleep disturbances increase the risk of dementia: A systematic review and meta-analysis. Sleep Med Rev. 2018;40:4–16. doi:10.1016/j.smrv.2017.06.010.
36.
Hahn EA, Wang H-X, Andel R, et al. A Change in Sleep Pattern May Predict Alzheimer Disease. Am J Geriatr Psychiatry. 2014;22(11):1262–71. doi:10.1016/j.jagp.2013.04.015.
37.
Di Meco A, Joshi YB, Praticò D. Sleep deprivation impairs memory, tau metabolism, and synaptic integrity of a mouse model of Alzheimer’s disease with plaques and tangles. Neurobiol Aging. 2014;35(8):1813–1820. doi:10.1016/j.neurobiolaging.2014.02.011.
38.
Urponen H, Vuori I, Hasan J, et al. Self-evaluations of factors promoting and disturbing sleep: An epidemiological survey in Finland. Soc Sci Med. 1988;26(4): 443–50. doi:10.1016/0277-9536(88)90313-9.
39.
Yaffe K. Midlife vs Late-Life Depressive Symptoms and Risk of Dementia. Arch Gen Psychiatry. 2012;69(5):493–8. doi:10.1001/archgenpsychiatry.2011.1481.
40.
Ly M, Yu GZ, Mian A, et al. Neuroinflammation: A Modifiable Pathway Linking Obesity, Alzheimer’s disease, and Depression. Am J Geriatr Psychiatry. 2023;31(10):853–866. doi:10.1016/j.jagp.2023.06.001.
41.
Masuda A, Nakazato M, Kihara T, et al. Repeated Thermal Therapy Diminishes Appetite Loss and Subjective Complaints in Mildly Depressed Patients. Psychosom Med. 2005;67(4):643–7. doi:10.1097/01.psy.0000171812.67767.8f.
42.
Janssen CW, Lowry CA, Mehl MR, et al. Whole-Body Hyperthermia for the Treatment of Major Depressive Disorder. JAMA Psychiatry. 2016;73(8):789–95. doi:10.1001/jamapsychiatry.2016.1031.
43.
Laurin D, Verreault R, Lindsay J, et al. Physical Activity and Risk of Cognitive Impairment and Dementia in Elderly Persons. Arch Neurol. 2001;58(3):498–504. doi:10.1001/archneur.58.3.498.
44.
Kunutsor SK, Jae SY, Laukkanen JA. Frequent sauna bathing offsets the increased risk of death due to low socioeconomic status: A prospective cohort study of middle-aged and older men. Exp Gerontol. 2022;167:111906. doi:10.1016/j.exger.2022.111906.
45.
Kunutsor SK, Jae SY, Kurl S, et al. Inflammation, sauna bathing, and all-cause mortality in middle-aged and older Finnish men: a cohort study. Eur J Epidemiol. 2022;37(12):1225–1231. doi:10.1007/s10654-022-00926-w.
46.
Garolla A, Torino M, Sartini B, et al. Seminal and molecular evidence that sauna exposure affects human spermatogenesis. Hum Reprod. 2013;28(4):877–85. doi:10.1093/humrep/det020.
47.
Ravanelli N, Casasola W, English T, et al. Heat stress and fetal risk. Environmental limits for exercise and passive heat stress during pregnancy: a systematic review with best evidence synthesis. Br J Sports Med. 2019;53(13):799–805. doi:10.1136/bjsports-2017-097914.
48.
Podstawski R, Borysławski K, Józefacka NM, et al. The influence of extreme thermal stress on the physiological and psychological characteristics of young women who sporadically use the sauna: practical implications for the safe use of the sauna. Front Public Health. 2024;11:1303804. doi:10.3389/fpubh.2023.1303804.
49.
Kenttämies A, Karkola K. Death in sauna. J Forensic Sci. 2008;53(3):724–9. doi:10.1111/j.1556-4029.2008.00703.x.
50.
van der Wall EE. Sauna bathing: a warm heart proves beneficial. Neth Heart J. 2015;23(5):247–8. doi:10.1007/s12471-015-0676-7.
| eISSN: | 2084-6312 |
| ISSN: | 1505-7054 |
Przetwarzamy dane osobowe zbierane podczas odwiedzania serwisu. Realizacja funkcji pozyskiwania informacji o użytkownikach i ich zachowaniu odbywa się poprzez dobrowolnie wprowadzone w formularzach informacje oraz zapisywanie w urządzeniach końcowych plików cookies (tzw. ciasteczka). Dane, w tym pliki cookies, wykorzystywane są w celu realizacji usług, zapewnienia wygodnego korzystania ze strony oraz w celu monitorowania ruchu zgodnie z Polityką prywatności. Dane są także zbierane i przetwarzane przez narzędzie Google Analytics (więcej).
Możesz zmienić ustawienia cookies w swojej przeglądarce. Ograniczenie stosowania plików cookies w konfiguracji przeglądarki może wpłynąć na niektóre funkcjonalności dostępne na stronie.
Możesz zmienić ustawienia cookies w swojej przeglądarce. Ograniczenie stosowania plików cookies w konfiguracji przeglądarki może wpłynąć na niektóre funkcjonalności dostępne na stronie.
