PRACA ORYGINALNA
Palenie tytoniu a jakość życia
1
Pomorski Uniwersytet Medyczny w Szczecinie, Zakład Zdrowia Publicznego.
Kierownik Zakładu Zdrowia Publicznego PUM w Szczecinie: dr hab. n. med. B. Karakiewicz prof. PUM. Rektor Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego w Szczecinie: prof. dr hab. n. med. A. Ciechanowicz
Med Srod. 2013;16(1):43-50
SŁOWA KLUCZOWE
STRESZCZENIE
Praca dotyczy problematyki palenia tytoniu w kontekście jakości życia. Celem pracy było dokonanie syntetycznego przeglądu badań naukowych prowadzonych na całym świecie, w których oceniano potencjalny wpływ palenia tytoniu na jakość życia związaną ze zdrowiem. Dodatkowo, w pracy dokonano przeglądu polskiego piśmiennictwa dotyczącego pojmowania i definiowania „jakości życia”, szczególnie w naukach medycznych. Metodą badawczą była metaanaliza. Opisy wyników badań rozdzielono na dwie części: z wykorzystaniem kwestionariusza SF-36 oraz z wykorzystaniem innych kwestionariuszy. Z dokonanego przeglądu badań naukowych wynika, że palenie tytoniu nie wpływa na jakość życia związaną ze zdrowiem w sposób jednoznaczny. W większości badań
osoby niepalące wyżej oceniały swoją jakość życia od osób palących. Wśród osób, które rzuciły palenie obserwowano większą satysfakcję z życia w porównaniu z osobami kontynuującymi palenie, lecz nie wszyscy badacze wykazali taką zależność. Dotychczas nie prowadzono badań nt. wpływu biernego palenia tytoniu na jakość życia osób narażonych na wdychanie dymu tytoniowego np. w domu, miejscu pracy, lokalach gastronomicznych. Istnieje potrzeba przeprowadzenia większej liczby badań longitudinalnych nad jakością życia osób palących tytoń, palących biernie i tych, którzy pomyślnie zerwali z nałogiem w celu większego zrozumienia roli, jaką odgrywa palenie tytoniu w subiektywnie postrzeganej jakości życia.
The study discusses the problem of tobacco smoking in the context of quality of life. The aim of the study was to make a synthetic review of scientific research conducted all over the world, which assessed the potential influence of tobacco smoking on health related quality of life. Additionally, the paper reviews the Polish literature concerning comprehending and defining “quality of life”, especially in medical sciences. Meta-analysis was a research method. Descriptions of research findings were divided into two parts: using SF-36 questionnaire (the Short Form 36 Health Survey Questionnaire) and using other questionnaires. From the review of scientific research results that tobacco smoking doesn’t influence health related quality of life in an unequivocal manner. Most of the studies showed better assessment of quality of life in non-smokers than in smokers. Improved quality of life was observed among those, who gave up smoking compared to those who continued smoking, but not all researchers demonstrated such a relationship. Research concerning influence of passive smoking on quality of life in individuals inhaling tobacco smoke for example at home, work or in places to eat wasn’t carried out so far. There is a need to do more longitudinal research on quality of life in smokers, passive smokers and among those, who successfully broke the habit to better understand the role of smoking in subjective perceived quality of life.
REFERENCJE (38)
1.
Zatoński W., Przewoźniak K. (red.): Palenie tytoniu w Polsce: postawy, następstwa zdrowotne i profilaktyka. Wyd. 2 popr. 1999. ISBN 83-901083-9-9.
2.
Zatoński W.: Bierne palenie zagraża zdrowiu i życiu niepalących w Polsce. Lider Zarząd Główny Szkolnego Związku Sportowego i Instytut Kardiologii z Warszawy. Fundacja „Promocja Zdrowia” Warszawa 2009. ISSN 0867-7697.
3.
Światowa epidemia palenia tytoniu – raport WHO 2008 Pakiet MPOWER [online]. World Health Organization; 2009 [dostęp: 13 listopada 2012]. Dostępny w Internecie: .
4.
Globalny sondaż dotyczący używania tytoniu przez osoby dorosłe (GATS) Polska 2009-2010 [online]. Ministerstwo Zdrowia; 2010 [dostęp: 13 listopada 2012]. Dostępny w Internecie: <http://www.kodekswalkizrakiem.... pdf/GATS/raport_pol.pdf>.
5.
Lifting the smokescreen 10 reasons for a smoke free Europe [online]. Smoke Free Partnership; 2006 [dostęp: 11 maja 2011]. Dostępny w Internecie: <http://www.european-lungfounda.... org/uploads/Document/WEB_CHEMIN_282_11 42435 970.pdf>.
6.
Jabłońska J.: Miejsce pracy wolne od dymu tytoniowego zasady polityki pracodawcy. 2009. ISBN 978-83-927719-2-0.
7.
Korzeniowska E., Puchalski K., Pyżalski J. i wsp.: Rozwiązania prawne (w Polsce i UE) w zakresie ograniczania palenia tytoniu w miejscu pracy. Metodyka realizacji programów rozwiązywania problemu palenia tytoniu w zakładach pracy. Krajowe Centrum Promocji Zdrowia w Miejscu Pracy, Instytut Medycyny Pracy im. prof. J. Nofera w Łodzi; 2008 listopad 3-5; Łódź.
8.
Wnuk M., Marcinkowski J. T.: Jakość życia jako pojęcie pluralistyczne o charakterze interdyscyplinarnym. Probl Hig Epidemiol 2012; 93: 21-26.
9.
Trzebiatowski J.: Jakość życia w perspektywie nauk społecznych i medycznych – systematyzacja ujęć definicyjnych. Hygeia Public Health 2011; 46: 25-31.
10.
Heszen I., Sęk H.: Psychologia zdrowia. 2007. Rozdział 3.3.2., Zdrowie a jakość życia: 56-59.
11.
Papuć E.: Jakość życia – definicje i sposoby jej ujmowania. Curr Probl Psychiatry 2011; 12: 141-145.
12.
Woynarowska B.: Edukacja zdrowotna. 2008. Rozdział 1.5., Jakość życia związana ze zdrowiem: 41-43.
13.
Woynarowska B.: Edukacja zdrowotna. 2008. Rozdział 1.1.2., Zdrowie jako kategoria pozytywna: 24-25.
14.
WHOQOL Measuring Quality of Life [online]. World Health Organization; 1997 [dostęp: 13 listopada 2012]. Dostępny w Internecie: <http://www.who.int/mental_heal.... pdf>.
15.
Trojanowska A.: Znaczenie badań nad jakością życia w medycynie. Zdr Publ 2011; 121: 99-103.
17.
Kuszewski K., Goryński P., Wojtyniak B. i wsp. (red.): Narodowy Program Zdrowia na lata 2007-2015 Załącznik do Uchwały Rady Ministrów Nr 90/2007 z dnia 15 maja 2007r. [online]. Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – Państwowy Zakład Higieny; 2007 [dostęp: 19 listopada 2012].Dostępny w Internecie: <http://www.mz.gov.pl/wwwfiles/..._ urm_npz_90_15052007p.pdf>.
18.
Strandberg A., Strandberg T., Pitkala K. i wsp.: The effect of smoking in midlife on health-related quality of life in old age: a 26-year prospective study. Arch Intern Med 2008; 168: 1968-1974.
19.
Unsal A., Ayranci U., Tozun M.: Frequency of smoking among males and its impact on the quality of life. Pak J Med Sci 2010; 26: 163-167.
20.
Wiggers L., Oort F., Peters R. i wsp.: Smoking cessation may not improve quality of life in atherosclerotic patients. Nicotine & Tobacco Res 2006; 8: 581-589.
21.
Sarna L., Bialous S., Cooley M. i wsp.: Impact of smoking and smoking cessation on health-related quality of life in women in the Nurses’ Health Study. Qual Life Res 2008; 17: 1217-1227.
22.
Hays R., Smith A., Reeve B. i wsp.: Cigarette smoking and health-related quality of life in medicare beneficiaries. Health Care Financing Rev 2008; 29: 57-67.
23.
Bąk-Drabik K., Ziora D.: Wpływ statusu socjoekonomicznego na jakość życia chorych na przewlekłą obturacyjną chorobę płuc. Pneumonol Alergol Pol 2010; 78: 3-13. Medycyna Środowiskowa - Environmental Medicine 2013, Vol. 16, No. 1 Patrycja Kuźmicka i wsp.: Palenie tytoniu a jakość życia 49.
24.
Osthus T., Dammen T., Sandvik L. i wsp.: Health-related quality of life and depression in dialysis patients: Associations with current smoking. Scand J Urol Nephrol 2010; 44: 46- 55.
25.
Kwaśniewska M., Kaczmarczyk-Chałas K., Drygas W.: Zachowania zdrowotne związane z paleniem tytoniu i odżywianiem ging the East-West Health Gap”. In: Naruszewicz M. (red.). Czynniki Ryzyka. 2001: 68-73.
26.
Heikkinen H., Jallinoja P., Saarni S. i wsp.: The impact of smoking on health-related and overall quality of life: A general population survey in Finland. Nicotine & Tobacco Res 2008; 10: 1199-1207.
27.
Bolliger Ch., Zellweger J., Danielsson T. i wsp.: Influence of long-term smoking reduction on health risk markers and quality of life. Nicotine & Tobacco Res 2002; 4: 433-439.
28.
Jóźwiak P., Wysocki J.: Motywacje osób uzależnionych od nikotyny do zaprzestania palenia. Prz Lek 2009; 66: 777-782.
29.
Mojs E., Stanisławska-Kubiak M., Skommer M. i wsp.: Palenie papierosów z perspektywy psychologii pozytywnej. Prz Lek 2009; 66: 765-767.
30.
Łukasik I.: Zachowania antyzdrowotne a poczucie satysfakcji z życia i umiejętność panowania nad emocjami – na przykładzie grupy osób palących tytoń. In: Tuszyńska-Bogucka V., Bogucki J. (red.). Styl życia a zdrowie wybrane zagadnienia. 2005: 133-142.
31.
Hayes R., Dunsiger S., Borrelli B.: The influence of quality of life and depressed mood on smoking cessation among medically ill smokers. J Behav Med 2010; 33: 209-218.
32.
Garces Y., Yang P., Parkinson J. i wsp.: The relationship between cigarette smoking and quality of life after lung cancer diagnosis. Clin investigations 2004; 126: 1733-1741.
33.
Nowak-Banasik L., Sein Anand J., Chodorowski Z. i wsp.: Wpływ palenia tytoniu, ocenianego na podstawie oznaczenia kotyniny, na satysfakcję z życia chorych z chorobą wieńcową. Prz Lek 2007; 64: 260-262.
34.
Quist-Paulsen P., Bakke P., Gallefoss F.: Does smoking cessation improve quality of life in patients with coronary heart disease? Scand Cardiovasc J 2006;40: 11-16.
35.
Shavit O., Swern A., Dong Q. i wsp.: Impact of smoking on asthma symptoms, healthcare resource use, and quality of life outcomes in adults with persistent asthma. Qual Life Res 2007; 16: 1555-1565.
36.
Bousquet P., Fabbro-Peray P., Janin N. i wsp.: Pilot study assessing the impact of smoking on nasal-specific quality of life. Allergy 2004; 59: 1015-1016.
37.
Crothers K., Griffith T., McGinnis K. i wsp.: The impact of cigarette smoking on mortality, quality of life and comorbid illness among HIV-positive veterans. J Gen Intern Med 2005; 20: 1142-1145.
38.
Turner J., Page-Shafer K., Chin D. i wsp.: Adverse impact of cigarette smoking on dimensions of health-related quality of life in persons with HIV infection. AIDS Patient Care and STDs 2001; 15: 615-624.
Udostępnij
ARTYKUŁ POWIĄZANY
| eISSN: | 2084-6312 |
| ISSN: | 1505-7054 |
Przetwarzamy dane osobowe zbierane podczas odwiedzania serwisu. Realizacja funkcji pozyskiwania informacji o użytkownikach i ich zachowaniu odbywa się poprzez dobrowolnie wprowadzone w formularzach informacje oraz zapisywanie w urządzeniach końcowych plików cookies (tzw. ciasteczka). Dane, w tym pliki cookies, wykorzystywane są w celu realizacji usług, zapewnienia wygodnego korzystania ze strony oraz w celu monitorowania ruchu zgodnie z Polityką prywatności. Dane są także zbierane i przetwarzane przez narzędzie Google Analytics (więcej).
Możesz zmienić ustawienia cookies w swojej przeglądarce. Ograniczenie stosowania plików cookies w konfiguracji przeglądarki może wpłynąć na niektóre funkcjonalności dostępne na stronie.
Możesz zmienić ustawienia cookies w swojej przeglądarce. Ograniczenie stosowania plików cookies w konfiguracji przeglądarki może wpłynąć na niektóre funkcjonalności dostępne na stronie.
