PL EN
LIST DO REDAKCJI
Przyczyny oraz czynniki sprzyjające występowaniu zespołu wypalenia zawodowego wśród lekarzy zatrudnionych w publicznych sektorach opieki zdrowotnej
 
Więcej
Ukryj
1
Zakład Zdrowia Publicznego, Państwowa Szkoła Wyższa im. Papieża Jana Pawła II w Białej Podlaskiej
 
2
Absolwentka Zakładu Zdrowia Publicznego, Państwowa Szkoła Wyższa im. Papieża Jana Pawła II w Białej Podlaskiej
 
 
Autor do korespondencji
Leszek Solecki   

Państwowa Szkoła Wyższa im. Papieża Jana Pawła II w Białej Podlaskiej ul. Sidorska 95/97, 21-500 Biała Podlaska
 
 
Med Srod. 2017;20(1):7-16
 
SŁOWA KLUCZOWE
STRESZCZENIE
Wstęp:
Wypalenie zawodowe jest zjawiskiem występującym coraz częściej wśród pracowników różnych grup zawodowych. Lekarze stanowią grupę bardzo mocno narażoną na ryzyko wystąpienia zespołu wypalenia zawodowego ze względu na charakter wykonywanej pracy.

Opis stanu wiedzy:
Praca lekarzy i całego personelu nasycona jest czynnikami stresogennymi, które zlokalizowane są w różnych płaszczyznach. Są to cechy osobowościowe, stosunek do pracy oraz struktura i organizacja pracy zawodowej. Wypalenie zawodowe jest procesem długofalowym, w którym kolejne fazy pojawiają się narastająco. Najczęściej wyróżnia się 12 faz. Warunkiem koniecznym dla rozwoju wypalenia zawodowego jest występowanie przewlekłego stresu. Typowymi źródłami stresu występującymi w zawodzie lekarza mogą być: ponoszenie odpowiedzialności za własne działanie, codzienny kontakt z chorobą, wymóg stałej czujności, konieczność kontaktu zarówno z samym chorym jak i jego rodziną, świadomość braku wpływu na losy pacjentów oddziałów opieki paliatywnej, roszczeniowość i niezadowolenie pacjentów, zmianowość, praca w nocy, brak warunków do leczenia (np. złe warunki lokalowe, brak odpowiedniego sprzętu), niedogodności związane z relacjami z personelem szpitala.

Podsumowanie:
Wypalenie zawodowe można określić jako stan fizycznego, umysłowego i emocjonalnego wyczerpania, który ujawnia się pod postacią chronicznego zmęczenia. Jednocześnie towarzyszy mu negatywna postawa wobec pracy, ludzi i życia, poczucie bezradności oraz beznadziejności położenia. Na wypalenie zawodowe szczególnie narażeni są lekarze, którzy stawiają sobie wysokie cele, są ambitni, dobrze wykonują swoją pracę, pracują pod presją czasu, często na dyżurach trwających wiele godzin


Introduction:
Burnout syndrome is a phenomenon occurring more and more often among employees. Physicians are a group very heavily exposed to the risk of professional burnout syndrome due to the nature of the work.

State of the art:
The work of doctors and the entire medical staff is saturated with stressors located in different planes. These include personality traits, attitudes to work, and the structure and organization of work. Burnout is a long-term process, in which the successive phases occur incrementally. Most often 12 phases are distinguished. A prerequisite for the development of burnout is the presence of chronic stress. Typical sources of stress occurring in the medical profession might be: taking responsibility for one’s own action, daily contact with the disease, the need for constant vigilance, the need to communicate with both the patient and his or her family, the sense of having no influence on the fate of patients of palliative care, claims and dissatisfaction of patients, shift-work, night work, inadequate conditions for treatment (e.g., poor premises conditions, lack of adequate equipment), and inconveniences connected with relations with the hospital staff.

Summary:
Burnout can be defined as a state of physical, mental and emotional exhaustion which manifests itself in the form of chronic fatigue. At the same time, it is accompanied by a negative attitude towards work, people and life, a sense of helplessness and the belief in the hopelessness of one’s position. Particularly exposed to the risk of burnout are medical doctors who set themselves high goals, are ambitious and committed to performing their duties well, work under time pressure, and are often on duty for several hours

 
REFERENCJE (42)
1.
Freudenberger, H. J.: Staff burnout. J Soc Issues. 1974; 30(1): 159-165.
 
2.
Maslach C., Schaufeli WB., Leiter MP.: Job burnout. Ann Rev Psych 2001; 52: 397-422.
 
3.
Maslach C.: A multidimensional theory of burnout. (w): Cooper C.L., (red): Theories of organizational stress. Oxford University Press, New York 1998: 68-85.
 
4.
Maslach C.: Wypalenie w perspektywie wielowymiarowej. (w:) Sęk H. (red.) Wypalenie zawodowe przyczyny, mechanizmy, zapobieganie. PWN, Warszawa 2000: 13-31.
 
5.
Kozak S.: Patologie w środowisku pracy. Wydawnictwo Difin, Warszawa 2009.
 
6.
Schröder J.: Wypalenie zawodowe – drogi wyjścia. Wydawnictwo Edu, Warszawa 2008.
 
7.
Bartkowiak G.: Człowiek w pracy: od stresu do sukcesu w organizacji. Warszawa: Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne; 2009.
 
8.
Szmagalski J.: Stres i wypalenie zawodowe pracowników socjalnych.Instytut Rozwoju Służb Społecznych, Warszawa 2009.
 
9.
Tunc T, Kutanis R.O.: Role conflict, role ambiguity and burnout in nurses and physicians of university hospital in Turkey. Nurs Health Sci 2009; 11: 410 416.
 
10.
Okła W., Steuden S.: Strukturalne i dynamiczne aspekty zespołu wypalenia w zawodach wspierających. Roczniki Psychologiczne. 1999; 2: 5-17.
 
11.
Hoffman A.J., Scott L.D.: Role stress and career satisfaction among registered nurses by work shift patterns. J Nurs Adm. 2003; 33: 337-342.
 
12.
Duquette A., Sandhu K., Beaudet L.: Factors related to nursing burnout: A review of empirical knowledge. Issues in Mental Health Nursing. 1994; 15: 337-358.
 
13.
Henzel-Korzeniowska A.: Lekarz rodzinny – pismo lekarzy opieki zdrowotnej. 2004, 2.
 
14.
Wielgus A., Tomaszewski J.: Wypalenie zawodowe. Wydawnictwo M, Kraków 2013.
 
15.
Bruce S.M., Conaglen H.M., Conaglen J.V.: Burnout in physicians: a case for peer-support. Intern Med J. 2005; 35: 272- 278.
 
16.
Alacacioglu A., Yavuzsen T., Dirioz M.” i wsp.”: Burnout in nurses and physicians working at an oncology department. Psychooncology 2009; 18: 543-548.
 
17.
Meeusen V., Van Dam K., Brown-Mahoney C..” i wsp.”: Burnout, psychosomatic symptoms and job satysfaction among Dutch anaesthetists: a survey. Acta Anaesthesiol Scand 2010; 54: 616-621.
 
18.
Wilczek-Różyczka E.: Wypalenie zawodowe pracowników medycznych. Wydawnictwo Wolters Kluwer, Warszawa 2014.
 
19.
Falba A.: Zespół wypalenia zawodowego wśród personelu medycznego oddziałów chirurgicznych. Rozprawa doktorska. Katedra Psychologii, Gdański Uniwersytet Medyczny 2015.
 
20.
Marcinkowski J.: Higiena, profilaktyka i organizacja w zawodach medycznych. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2003:72-85.
 
21.
Maslach Ch., Leiter M.: Prawda o wypaleniu zawodowym. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2011.
 
22.
Fengler J.: Pomaganie męczy, wypalenie w pracy zawodowej. Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne 2001.
 
23.
Ogińska-Bulik N.: Stres zawodowy w zawodach usług społecznych. Wydawnictwo Difin, Warszawa 2006.
 
24.
Tucholska S.: Christiny Maslach koncepcja wypalenia zawodowego – etapy rozwoju. Przegląd Psychologiczny 2001; 4: 301-317.
 
25.
Sęk, H.: (red). Wypalenie zawodowe. Psychologiczne mechanizmy i uwarunkowania. Zakład Wydawniczy K. Domke, Poznań 2000.
 
26.
Anczewska M., Świtaj P., Roszczyńska J.: Wypalenie zawodowe. Postępy Psychiatrii i Neurologii 2005; 14(2): 67-77.
 
27.
Walkiewicz M., Sowińska K., Tartas M.: Wypalenie zawodowe wśród personelu medycznego – przegląd literatury. Przegląd Lekarski 2014; 71(5): 263-269.
 
28.
McManus IC., Winder BC., Gordon D.: The causal links between stress and burnout in a longitudinal study of UK doctors. Lancet 2002; 359: 2089-2090.
 
29.
Siemińska M., Dawid G.: Stres zawodowy lekarzy. Przegląd Lekarski. 1997; 7-8: 54, 59, 529-532.
 
30.
Maslach C., Schaufeli W.B., Leiter M.P.: Job burnout. Ann Rev Psychol. 2001; 52: 397-422.
 
31.
Demerouti E., Bakker A.B., Nachreiner F.: A model of burnout and life satisfaction amongs nurses. Journal of Advanced Natsing. 2000; 32(2): 454-464.
 
32.
Litzke S., Schuh H.: Stres, mobbing i wypalenie zawodowe. Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne 2007.
 
33.
Kulik M.M.: Cierpienie, które przerasta, czyli o wypaleniu lekarzy pracujących z ludźmi przewlekle chorymi. Studia z psychologii w KUL. Wyd. KUL 2008; 15: 81-112.
 
34.
Sandrin L.: Jak się nie wypalić pomagając innym. Wydawnictwo Jedność, Kielce 2006.
 
35.
Kovacs M., Kovacs E., Hegedus K.: Emotion work and burnout: cross-sectional study of nurses and physicians in Hungary. Public Health 2010; 51: 432-442.
 
36.
Wachowiak J.: Dysfunkcjonalne zachowania pracowników. Wydawnictwo Difin, Warszawa 2011.
 
37.
Stroński M.: Zespół wypalenia zawodowego. Psychiatria.pl. http://www.psychiatria.pl/arty... 4589/3.html (dostęp: 2016.07.06.
 
38.
Janczewska M., Roszczyńska J.: Jak uniknąć objawów wypalenia w pracy z chorymi. Instytut Psychiatrii i Neurologii. Warszawa, 2004, 17-18: 20-21.
 
39.
Kiszczak S.: Zespół wypalenia zawodowego wśród pracowników medycznych. Elementy profilaktyki. Zdrowie Publiczne 2002: 112(1): 106-111.
 
40.
Nitka-Siemińska A., Rys D., Siemiński M.: Zespół wypalenia zawodowego w praktyce lekarskiej. Standardy Med 2004; 6: 663-670.
 
41.
Orzechowska A., Talarowska M., Drozda R. „i wsp.”. Zespół wypalenia zawodowego u lekarzy i pielęgniarek. Pol Merkuriusz Lek 2008; 25(150): 507-509.
 
42.
Cole J.: An ounce of prevention beats burnout. HR Focus 1999; 76 (6): 13.
 
eISSN:2084-6312
ISSN:1505-7054
Journals System - logo
Scroll to top