PRACA POGLĄDOWA
Środowisko górskie jako miejsce aktywnego wypoczynku i związane z tym niebezpieczeństwa z uwzględnieniem wypadków w Tatrach Polskich
Więcej
Ukryj
1
Katedra Pediatrii, Zakład Propedeutyki Pediatrii i Chorób Rzadkich, Uniwersytet Medyczny im. Piastów Śląskich we Wrocławiu: dr hab. R. Śmigiel prof. nadzw.
2
Zakład Traumatologii i Medycyny Ratunkowej Wieku Rozwojowego, Uniwersytet Medyczny im. Piastów Śląskich we Wrocławiu: prof. dr hab. J. Godziński
3
Studentka, Uniwersytet Medyczny im. Piastów Śląskich we Wrocławiu, Wydział Lekarski
4
Zakład Psychiatrii Konsultacyjnej i Badań Neurobiologicznych, Katedra Psychiatrii, Uniwersytet Medyczny im. Piastów Śląskich we Wrocławiu: dr hab. Przemysław Pacan
5
SKN Zdrowia Środowiskowego i Epidemiologii, Uniwersytet Medyczny im. Piastów Śląskich we Wrocławiu, Wydział Lekarski
6
I Katedra i Klinika Pediatrii, Alergologii i Kardiologii, Uniwersytet Medyczny im. Piastów Śląskich we Wrocławiu: prof. dr hab. Andrzej Boznański
7
Katedra i Zakład Higieny, Uniwersytet Medyczny im. Piastów Śląskich we Wrocławiu: prof. dr hab. K. Pawlas
8
Instytut Medycyny Pracy i Zdrowia Środowiskowego, Sosnowiec: prof. dr hab. K. Pawlas
Autor do korespondencji
Mateusz Biela
Katedra Pediatrii, Zakład Propedeutyki Pediatrii i Chorób Rzadkich, Uniwersytet Medyczny im. Piastów Śląskich we Wrocławiu: dr hab. R. Śmigiel prof. nadzw. tel. 607-584-872
Med Srod. 2018;21(3):43-49
SŁOWA KLUCZOWE
STRESZCZENIE
Z danych Tatrzańskiego Parku Narodowego (TPN) wynika że z roku na rok wzrasta popularność polskich gór. Stanowią one atrakcję turystyczną dla szerokiego grona miłośników aktywnego wypoczynku. Niestety nie zawsze idzie to w parze z ich umiejętnościami oraz wiedzą i świadomością niebezpieczeństw, które mogą napotkać w górach. Celem pracy była analiza niebezpieczeństw czyhających w górach na turystów w odniesieniu do danych Tatrzańskiego Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego (TOPR). Spośród licznych zagrożeń, najczęściej u turystów dochodzi do upadków i urazów, które mogą wynikać zarówno z niewłaściwego przygotowania do wędrówki po górach, jak i czynników niezależnych – zdarzeń losowych. Wciąż główną przyczyną wypadków śmiertelnych jest upadek z wysokości. Najrzadziej interwencje TOPR-u dotyczą wpływu niskiej lub wysokiej temperatury. Zdarzają się również zabłądzenia, które z kolei mogą prowadzić do innych zagrożeń. Z przeprowadzonej analizy wynika, że brak zarówno kondycyjnego, jak i merytorycznego przygotowania turystów do poruszania się w terenie górskim stanowi dla ich największe niebezpieczeństwo. Dlatego tak istotne jest propagowanie wiedzy na temat zagrożeń w górach, odpowiedniego przygotowania do tego rodzaju aktywności oraz zasad i warunków panujących w tym środowisku, dla zachowania własnego bezpieczeństwa i innych osób.
Tatra National Park’s data indicates higher popularity of Polish mountains from one year to another. They are place of interest for wide group of active leisure amateurs. Unfortunately, it not always goes with their skill nor knowledge or consciousness of dangers that they may encounter in the mountains. The aim of the study was to analyse dangers awaiting for tourists in the mountains, according to Tatra Volunteer Search and Rescue’s (TOPR) data. Among many dangers, the most common affecting tourists are falls and traumas, which may result from both improper preparation for hiking in the mountains and independent factors – random events. Still the main cause of fatal accidents is fall from a height. The least frequent TOPR interventions are the ones including influence of low or high temperature. Cases of people being lost in the mountains also occur, which may lead to other dangers. Conducted analysis indicates that lack of both physical and mental preparation of tourists in the subject of mountain hiking is the biggest threat for them. It is essential to popularize knowledge about dangers in the mountains, proper preparation for this kind of activities, rules and
conditions in this environment, for their own and other people’s safety
REFERENCJE (22)
1.
Ilość turystów jaka odwiedziła tatrzański park narodowy w roku 2014 Sprzedaż biletów Kasprowy (dane PKL).
http://tpn.pl/upload/filemanag... 2013_2017.pdf. [dostęp maj 17, 2018].
2.
Żmudzka E.: Changes of thermal conditions in the Polish Tatra Mountains. Landf Anal. 2009;10:140–146.
https://www.infona.pl/resource... BUJ5-0053-0020/content/partContents/83ff8811- bb14-36df-9bb6-21da03cb3ce7. [dostęp maj 17, 2018].
3.
Niedzwiedz T.: Climate of the Tatra Mountains. Mt Res Dev. 1992;12(2): 131-146.
4.
Mallet ML.: Pathophysiology of accidental hypothermia. QJM. 2002;95(12): 775–785.
6.
Durrer B., Brugger H., Syme D.: The medical on-site treate- ment of hypothermia ICAR-MEDCOM recommendation, High Alt Med Biol 2003; 4: 99-10.
7.
Kempainen R.R., Brunette D.: The evaluation and management of accidental hypothermia. Respir Care 2004; 49: 192- 205.
8.
Brown D.J., Brugger H., Boyd J.: Accidental hypothermia. N Engl J Med 2012; 367: 1930-8.
9.
Krzeszowiak J., Michalak A., Pawlas K.: Zagrożenia zdrowotne w środowisku górskim. Medycyna Środowiskowa- Environmental Medicine. 2014;17(2):61–68.
10.
McIntosh S.E., Hamonko M., Freer L., i wsp.: Wilderness Medical Society practice guidelines for the prevention and treatment of frostbite. Wilderness Environ Med. 2011;22(2): 156–166.
11.
Stanowisko Polskiego Towarzystwa Medycyny i Ratownictwa Górskiego w sprawie leczenia odmrożeń.
http://medycynagorska. pl/wpcontent/ uploads/2016/12/Konsensus_PTMiRG_odmrozenia. pdf. [dostęp maj 17, 2018]. Edycja Usuń
12.
Syme D.: ICAR Medical Commission. On-site Treatment of Frostbite for Mountaineers. High Alt Med Biol. 2002;3(3): 297–298.
13.
Jardine D.S.: Heat illness and heat stroke. Pediatr Rev. 2007;28(7): 249–258.
14.
Pawełczyk T., Jastrzębski K., Pawełczyk A. i wsp.: Udar cieplny zilustrowany przypadkiem 39-letniego mężczyzny – uczestnika biegu maratońskiego Exertional heat stroke in a marathon runner – case report. Aktualn Neurol. 2011;1110(8): 274–279.
16.
Capacchione J.F., Muldoon S.M.: The Relationship Between Exertional Heat Illness, Exertional Rhabdomyolysis, and Malignant Hyperthermia. Anesth Analg. 2009;109(4): 1065–1069.
17.
Brugger H., Etter H.J., Zweifel B. i wsp.: The impact of avalanche rescue devices on survival. Resuscitation. 2007;75(3): 476–483.
18.
Brugger H., Durrer B., Adler-Kastner L. i wsp.: Field management of avalanche victims. Resuscitation. 2001;51: 7–15.
19.
Radwin M.I., Grissom C.K.: Technological advances in avalanche survival. Wilderness Environ Med. 2002;13(2): 143–152.
20.
Biela M., Oleksy M., Oleksy M. i wsp.: Charakterystyka wypadków lawinowych i przegląd sprzętu lawinowego. Med. Środ 2015;4(18): 63-68.
21.
Osczevski R., Bluestein M.: The new wind chill equivalent temperature chart. Bull Am Meteorol Soc. 2005;86(10): 1453–1458.