Wybór Redakcji
PRACA ORYGINALNA
Świadomość związku zachowań chemoprewencyjnych z wystąpieniem choroby nowotworowej wśród pacjentów chorych na wybrane typy nowotworów
1
Zakład Toksykologii i Ochrony Zdrowia w Środowisku Pracy, Katedra Toksykologii i Uzależnień Wydziału Nauk o Zdrowiu w Bytomiu, Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach, Polska
2
Studenckie Koło Naukowe przy Zakładzie Epidemiologii Katedry Epidemiologii i Biostatystyki Wydziału Nauk o Zdrowiu
w Bytomiu, Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach, Polska
3
Zakład Epidemiologii Katedry Epidemiologii i Biostatystyki Wydziału Nauk o Zdrowiu w Bytomiu, Śląski Uniwersytet
Medyczny w Katowicach, Polska
Autor do korespondencji
Małgorzata Piecuch
Zakład Toksykologii i Ochrony zdrowia w Środowisku Pracy, Katedra Toksykologii i Uzależnień Wydziału Nauk o Zdrowiu w Bytomiu, Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach, Piekarska 18, 41-902, Bytom, Polska
Zakład Toksykologii i Ochrony zdrowia w Środowisku Pracy, Katedra Toksykologii i Uzależnień Wydziału Nauk o Zdrowiu w Bytomiu, Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach, Piekarska 18, 41-902, Bytom, Polska
Med Srod. 2022;25(1-2):14-20
SŁOWA KLUCZOWE
DZIEDZINY
STRESZCZENIE
Wprowadzenie i cel:
Nowotwory złośliwe są drugą – po chorobach układu sercowo-naczyniowego – przyczyną zgonów w Polsce. Liczba zachorowań na nowotwory będzie systematycznie wzrastać z powodu zwiększonego narażenia na czynniki ryzyka związane ze stylem życia oraz starzeniem się społeczeństwa. Narodowy Program Zwalczania Chorób Nowotworowych na lata 2016–2024 zakłada, że profilaktyka i promocja zdrowia są priorytetem każdego planu nowotworowego. Chemoprewencja to zapobieganie powstawaniu nowotworów poprzez stosowanie substancji hamujących lub spowalniających kancerogenezę. Celem pracy jest ocena świadomości związku zachowań chemoprewencyjnych z wystąpieniem choroby nowotworowej wśród pacjentów chorych na wybrane typy nowotworów.
Materiał i metody:
Badanie przeprowadzono na Oddziale Radioterapii Katowickiego Centrum Onkologii. Objęto nim 60 osób. Narzędziem badawczym był autorski kwestionariusz ankiety. Zgromadzone dane poddano analizie statystycznej w programach Microsoft Excel 2013 oraz Statistica 12.
Wyniki:
Ponad połowa respondentów uważa styl życia za czynnik mający największy wpływ na stan zdrowia człowieka. Codziennie zielone warzywa spożywa 33,3% ankietowanych, natomiast 5,0% chorych nie jada ich w ogóle. 50,0% pacjentów deklaruje codzienne spożycie czerwonych warzyw. Ponad połowa (55,0%) pacjentów nie spożywa zielonej herbaty lub pije ją okazjonalnie, natomiast 23,3% chorych spożywa ten napój codziennie.
Wnioski:
Deklarowana przez respondentów niewielka częstość spożycia produktów o właściwościach chemoprewencyjnych pozwala stwierdzić, że świadomość w zakresie chemoprewencji jest niewystarczająca. Na podstawie przeprowadzonych badań stwierdzono niską zależność między częstością spożycia produktów o działaniu chemoprewencyjnym a płcią, wykształceniem oraz miejscem zamieszkania.
Nowotwory złośliwe są drugą – po chorobach układu sercowo-naczyniowego – przyczyną zgonów w Polsce. Liczba zachorowań na nowotwory będzie systematycznie wzrastać z powodu zwiększonego narażenia na czynniki ryzyka związane ze stylem życia oraz starzeniem się społeczeństwa. Narodowy Program Zwalczania Chorób Nowotworowych na lata 2016–2024 zakłada, że profilaktyka i promocja zdrowia są priorytetem każdego planu nowotworowego. Chemoprewencja to zapobieganie powstawaniu nowotworów poprzez stosowanie substancji hamujących lub spowalniających kancerogenezę. Celem pracy jest ocena świadomości związku zachowań chemoprewencyjnych z wystąpieniem choroby nowotworowej wśród pacjentów chorych na wybrane typy nowotworów.
Materiał i metody:
Badanie przeprowadzono na Oddziale Radioterapii Katowickiego Centrum Onkologii. Objęto nim 60 osób. Narzędziem badawczym był autorski kwestionariusz ankiety. Zgromadzone dane poddano analizie statystycznej w programach Microsoft Excel 2013 oraz Statistica 12.
Wyniki:
Ponad połowa respondentów uważa styl życia za czynnik mający największy wpływ na stan zdrowia człowieka. Codziennie zielone warzywa spożywa 33,3% ankietowanych, natomiast 5,0% chorych nie jada ich w ogóle. 50,0% pacjentów deklaruje codzienne spożycie czerwonych warzyw. Ponad połowa (55,0%) pacjentów nie spożywa zielonej herbaty lub pije ją okazjonalnie, natomiast 23,3% chorych spożywa ten napój codziennie.
Wnioski:
Deklarowana przez respondentów niewielka częstość spożycia produktów o właściwościach chemoprewencyjnych pozwala stwierdzić, że świadomość w zakresie chemoprewencji jest niewystarczająca. Na podstawie przeprowadzonych badań stwierdzono niską zależność między częstością spożycia produktów o działaniu chemoprewencyjnym a płcią, wykształceniem oraz miejscem zamieszkania.
Introduction and objective:
In Poland, malignant cancers are the second cause of death, following diseases of the cardiovascular system. The number of cases of cancer will gradually increase due to enhanced exposure to risk factors connected with life style and ageing. The National Cancer Control Programme for the years 2016–2024 assumes that prevention and health promotion are priorities of each cancer control plan. Chemoprevention is the prevention of cancer by using substances which inhibit or slow down carcinogenesis. The aim of this study is assessment of the relationship between the awareness of chemopreventive behaviours, and the occurrence of cancer among patients with specific types of cancer.
Material and methods:
The study was conducted at the Radiotherapy Unit at the Oncology Center in Katowice, and included 60 patients. The research tool was an author- constructed questionnaire. The data collected was analysed using Microsoft Excel 2013 and Statistica 12 software.
Results:
More than a half of the respondents consider life style as the factor which exerts the greatest impact on human health. As many as 33.3% of the respondents consume green vegetables every day, while 5.0% of them do not eat these vegetables at all. 50.0% of patients declare a daily consumption of red vegetables. More than a half of patients (55.0%) do not consume green tea or drink it occasionally, whereas 23.3% of patients consume this beverage every day.
Conclusions:
Low frequency of consumption of products with chemopreventive properties declared by the respondents indicates that awareness of chemoprevention is insufficient. Based on the results of the study a low relationship was observed between the frequency of consumption of chemopreventive products, and gender, education and place of residence.
In Poland, malignant cancers are the second cause of death, following diseases of the cardiovascular system. The number of cases of cancer will gradually increase due to enhanced exposure to risk factors connected with life style and ageing. The National Cancer Control Programme for the years 2016–2024 assumes that prevention and health promotion are priorities of each cancer control plan. Chemoprevention is the prevention of cancer by using substances which inhibit or slow down carcinogenesis. The aim of this study is assessment of the relationship between the awareness of chemopreventive behaviours, and the occurrence of cancer among patients with specific types of cancer.
Material and methods:
The study was conducted at the Radiotherapy Unit at the Oncology Center in Katowice, and included 60 patients. The research tool was an author- constructed questionnaire. The data collected was analysed using Microsoft Excel 2013 and Statistica 12 software.
Results:
More than a half of the respondents consider life style as the factor which exerts the greatest impact on human health. As many as 33.3% of the respondents consume green vegetables every day, while 5.0% of them do not eat these vegetables at all. 50.0% of patients declare a daily consumption of red vegetables. More than a half of patients (55.0%) do not consume green tea or drink it occasionally, whereas 23.3% of patients consume this beverage every day.
Conclusions:
Low frequency of consumption of products with chemopreventive properties declared by the respondents indicates that awareness of chemoprevention is insufficient. Based on the results of the study a low relationship was observed between the frequency of consumption of chemopreventive products, and gender, education and place of residence.
REFERENCJE (47)
1.
Didkowska J, Wojciechowska U, Olasek P, et al. Nowotwory złośliwe w Polsce w 2019 roku. In: Warszawa: Krajowy Rejestr Nowotworów; 2021:.
2.
Uchwała nr 2008 Rady Ministrów z dnia 3 listopada 2015 w sprawie ustanowienia programu wieloletniego na lata 2016–2024 pod nazwą „Narodowy Program Zwalczania Chorób Nowotworowych”. In: Monitor Polski: 2015:.
3.
Rock CL, Thomson C, Gansler T, et al. American Cancer Society guideline for diet and physical activity for cancer prevention. CA Cancer J Clin 2020; 70: 245–271. DOI: 10.3322/caac.21591.
4.
Norat T, Scoccianti C, Boutron-Ruault MC, et al. European Code against Cancer 4th Edition: Diet and cancer. Cancer Epidemiol. 2015; 39 Suppl 1: S56–66. DOI: 10.1016/j.canep.2014.12.016.
5.
De Cicco P, Catani MV, Gasperi V, et al. Nutrition and Breast Cancer: A Literature Review on Prevention, Treatment and Recurrence. Nutrients 2019; 11. DOI: 10.3390/nu11071514.
6.
Yurko-Mauro K, Van Elswyk M, Teo L. A Scoping Review of Interactions between Omega-3 Long-Chain Polyunsaturated Fatty Acids and Genetic Variation in Relation to Cancer Risk. Nutrients 2020; 12. DOI: 10.3390/nu12061647.
7.
Papadimitriou N, Markozannes G, Kanellopoulou A, et al. An umbrella review of the evidence associating diet and cancer risk at 11 anatomical sites. Nat Commun. 2021; 12: 4579. DOI: 10.1038/s41467–021–24861–8.
8.
Ubago-Guisado E, Rodríguez-Barranco M, Ching-López A, et al. Evidence Update on the Relationship between Diet and the Most Common Cancers from the European Prospective Investigation into Cancer and Nutrition (EPIC) Study: A Systematic Review. Nutrients 2021; 13. DOI: 10.3390/nu13103582.
9.
Schüz J, Espina C, Villain P et al. European Code against Cancer 4th Edition: 12 ways to reduce your cancer risk. Cancer Epidemiol. 2015; 39 Suppl 1: S1–10. DOI: 10.1016/j.canep.2015.05.009.
11.
Cyranka M, Kapka L, Rzeski W. Chemoprewencja nowotworów – perspektywy zastosowania w profilaktyce i terapii. Zdr Publ. 2009; 119: 223–227.
12.
Janda K, Taukin A, Kałduńska J, et al. Chemopreventive mechanisms and other properties of glucosinolates. Pomeranian J Life Sci. 2019; 65: 78–82.
13.
Klauning J, Kamendulis L, Klaassen C, et al. Kancerogeneza chemiczna. In: Casarett&Doull Podstawy Toksykologii. Wrocław: MedPharm; 149–165.
14.
Wypych-Ślusarska A, Grot M, Nigowski M. Zachowania mające na celu wzmocnienie odporności w okresie pandemii COVID-19. Medycyna Środowiskowa Environmental Medicine 2021; 24: 5–10.
15.
Mokbel K, Wazir U. Chemoprevention of Prostate Cancer by Natural Agents: Evidence from Molecular and Epidemiological Studies. Anticancer Res. 2019; 39: 5231–5259. DOI: 10.21873/anticanres.13720.
16.
Bahrami A, Sahebkar A. Vitamin D as a Potential Therapeutic Option in Cancer Treatment: Is There a Role for Chemoprevention? Anticancer Agents Med Chem. 2020; 20: 2138–2149. DOI: 10.2174/1871520620999200729192728.
17.
Merlin JPJ, Rupasinghe HPV, Dellaire G, et al. Role of Dietary Antioxidants in p53-Mediated Cancer Chemoprevention and Tumor Suppression. Oxid Med Cell Longev. 2021; 2021: 9924328. DOI: 10.1155/2021/9924328.
18.
Śliżewska K, Markowiak-Kopeć P, Śliżewska W. The Role of Probiotics in Cancer Prevention. Cancers (Basel) 2020; 13. DOI: 10.3390/cancers13010020.
19.
Vishwakarma S, Panigrahi C, Barua S, et al. Food nutrients as inherent sources of immunomodulation during COVID-19 pandemic. Lebensm Wiss Technol. 2022; 158: 113154. DOI: 10.1016/j.lwt.2022.113154.
20.
Leal-Martínez F, Abarca-Bernal L, García-Pérez A, et al. Effect of a Nutritional Support System to Increase Survival and Reduce Mortality in Patients with COVID-19 in Stage III and Comorbidities: A Blinded Randomized Controlled Clinical Trial. Int J Environ Res Public Health 2022; 19. DOI: 10.3390/ijerph19031172.
21.
Sun Y, Chatterjee R, Ronanki A, et al. Circulating polyunsaturated fatty acids and COVID-19: a prospective cohort study and Mendelian randomization analysis. medRxiv 2022. DOI: 10.1101/2022.02.06.22270562.
22.
Gallo CG, Fiorino S, Posabella G, et al. The function of specialized pro-resolving endogenous lipid mediators, vitamins, and other micronutrients in the control of the inflammatory processes: Possible role in patients with SARS-CoV-2 related infection. Prostaglandins Other Lipid Mediat 2022; 159: 106619. DOI: 10.1016/j.prostaglandins.2022.106619.
23.
Plagens-Rotman K. Witaminy i mikroelementy w chemoprewencji raka błony śluzowej trzonu macicy oraz raka jajnika. Pielęgniarstwo Polskie 2021; 1: 25–30.
24.
Kim Y, Kim J. Intake or Blood Levels of n-3 Polyunsaturated Fatty Acids and Risk of Colorectal Cancer: A Systematic Review and Meta-analysis of Prospective Studies. Cancer Epidemiol Biomarkers Prev. 2020; 29: 288–299. DOI: 10.1158/1055–9965.EPI-19–0931.
25.
Giordano C, Plastina P, Barone I, et al. -3 Polyunsaturated Fatty Acid Amides: New Avenues in the Prevention and Treatment of Breast Cancer. Int J Mol Sci. 2020; 21. DOI: 10.3390/ijms21072279.
26.
Donovan MG, Selmin OI, Stillwater BJ, et al. Do Olive and Fish Oils of the Mediterranean Diet Have a Role in Triple Negative Breast Cancer Prevention and Therapy? An Exploration of Evidence in Cells and Animal Models. Front Nutr. 2020; 7: 571455. DOI: 10.3389/fnut.2020.571455.
27.
Lopez-Caleya JF, Ortega-Valín L, Fernández-Villa T, et al. The role of calcium and vitamin D dietary intake on risk of colorectal cancer: systematic review and meta-analysis of case-control studies. Cancer Causes Control. 2022; 33: 167–182. DOI: 10.1007/s10552–021–01512–3.
28.
Sung H, Ferlay J, Siegel RL, et al. Global Cancer Statistics 2020: GLOBOCAN Estimates of Incidence and Mortality Worldwide for 36 Cancers in 185 Countries. CA Cancer J Clin. 2021; 71: 209–249. DOI: 10.3322/caac.21660.
29.
Ferlay J, Ervik M, Lam F, et al. Global Cancer Observatory. In: Lyon: International Agency for Research on Cancer: Cancer Today; 2020:.
30.
Anderson AS, Key TJ, Norat T, et al. European Code against Cancer 4th Edition: Obesity, body fatness and cancer. Cancer Epidemiol. 2015; 39 Suppl 1: S34–45. DOI: 10.1016/j.canep.2015.01.017.
31.
Nikniaz Z, Somi MH, Naghashi S. Malnutrition and Weight Loss as Prognostic Factors in the Survival of Patients with Gastric Cancer. Nutr Cancer. 2022; 1–6. DOI: 10.1080/01635581.2022.2059089.
32.
Cheng Z, Anandavadivelan P, Nilsson M, et al. Body Mass Index-Adjusted Weight Loss Grading System and Cancer-Related Fatigue in Survivors 1 Year After Esophageal Cancer Surgery. Ann Surg Oncol. 2022. DOI: 10.1245/s10434–022–11633-x.
33.
Oakvik J, Ready D. Updates in Cancer-Related Symptom Management of Anorexia and Cachexia Syndrome. Semin Oncol Nurs. 2022; 38: 151254. DOI: 10.1016/j.soncn.2022.151254.
34.
Mangano GD, Fouani M, D›Amico D, et al. Cancer-Related Cachexia: The Vicious Circle between Inflammatory Cytokines, Skeletal Muscle, Lipid Metabolism and the Possible Role of Physical Training. Int J Mol Sci. 2022; 23. DOI: 10.3390/ijms23063004.
35.
Vudatha V, Devarakonda T, Liu C, et al. Review of Mechanisms and Treatment of Cancer-Induced Cardiac Cachexia. Cells. 2022; 11. DOI: 10.3390/cells11061040.
36.
Chan DSM, Vieira AR, Aune D, et al. Body mass index and survival in women with breast cancer-systematic literature review and meta-analysis of 82 follow-up studies. Ann Oncol. 2014; 25: 1901–1914. DOI: 10.1093/annonc/mdu042.
37.
Neuhouser ML, Aragaki AK, Prentice RL, et al. Overweight, Obesity, and Postmenopausal Invasive Breast Cancer Risk: A Secondary Analysis of the Women›s Health Initiative Randomized Clinical Trials. JAMA Oncol. 2015; 1: 611–621. DOI: 10.1001/jamaoncol.2015.1546.
38.
Schouten LJ, Rivera C, Hunter DJ, et al. Height, body mass index, and ovarian cancer: a pooled analysis of 12 cohort studies. Cancer Epidemiol Biomarkers Prev. 2008; 17: 902–912. DOI: 10.1158/1055–9965.EPI-07–2524.
39.
Bhaskaran K, Douglas I, Forbes H, et al. Body-mass index and risk of 22 specific cancers: a population-based cohort study of 5·24 million UK adults. Lancet 2014; 384: 755–765. DOI: 10.1016/S0140–6736(14)60892–8.
40.
Leon ME, Peruga A, McNeill A, et al. European Code against Cancer, 4th Edition: Tobacco and cancer. Cancer Epidemiol. 2015; 39 Suppl 1: S20–33. DOI: 10.1016/j.canep.2015.06.001.
41.
Kiciak A, Całyniuk B, Grochowska-Niedworok E, et al. Wybrane zachowania żywieniowe osób z chorobą nowotworową. Hygeia Public Health 2012; 47: 354–359.
42.
Scoccianti C, Cecchini M, Anderson AS, et al. European Code against Cancer 4th Edition: Alcohol drinking and cancer. Cancer Epidemiol. 2015; 39 Suppl 1: S67–74. DOI: 10.1016/j.canep.2015.01.007.
43.
Koss-Mikołajczyk I, Bartoszek A. Bioaktywne fitozwiązki w chemoprewencji przewlekłych chorób niezakaźnych – owoce i warzywa czy suplementy diety? Żywność Nauka Technologia Jakość 2019; 26: 5–14.
44.
Leitzmann M, Powers H, Anderson AS, et al. European Code against Cancer 4th Edition: Physical activity and cancer. Cancer Epidemiol. 2015; 39 Suppl 1: S46–55. DOI: 10.1016/j.canep.2015.03.009.
45.
Tuchowska P, Worach-Kardas H, Marcinkowski J. Najczęstsze nowotwory złośliwe w Polsce – główne czynniki ryzyka i możliwości optymalizacji działań profilaktycznych. Probl Hig Epidemiol. 2013; 94: 166–171.
46.
McGuire S. World Cancer Report 2014. Geneva, Switzerland: World Health Organization, International Agency for Research on Cancer, WHO Press, 2015. Adv Nutr 2016; 7: 418–419. DOI: 10.3945/an.116.012211.
47.
Kono S. [Host and environmental factors predisposing to cancer development]. Gan To Kagaku Ryoho 2010; 37: 571–576.
Udostępnij
ARTYKUŁ POWIĄZANY
| eISSN: | 2084-6312 |
| ISSN: | 1505-7054 |
Przetwarzamy dane osobowe zbierane podczas odwiedzania serwisu. Realizacja funkcji pozyskiwania informacji o użytkownikach i ich zachowaniu odbywa się poprzez dobrowolnie wprowadzone w formularzach informacje oraz zapisywanie w urządzeniach końcowych plików cookies (tzw. ciasteczka). Dane, w tym pliki cookies, wykorzystywane są w celu realizacji usług, zapewnienia wygodnego korzystania ze strony oraz w celu monitorowania ruchu zgodnie z Polityką prywatności. Dane są także zbierane i przetwarzane przez narzędzie Google Analytics (więcej).
Możesz zmienić ustawienia cookies w swojej przeglądarce. Ograniczenie stosowania plików cookies w konfiguracji przeglądarki może wpłynąć na niektóre funkcjonalności dostępne na stronie.
Możesz zmienić ustawienia cookies w swojej przeglądarce. Ograniczenie stosowania plików cookies w konfiguracji przeglądarki może wpłynąć na niektóre funkcjonalności dostępne na stronie.
