PL EN
PRACA POGLĄDOWA
Świeże mleko – prosty i wartościowy pokarm w diecie naturalnej człowieka
 
Więcej
Ukryj
1
Katedra Entomologii i Ochrony Środowiska, Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu, Polska
 
2
Katedra Kosmetologii, Wydział Nauk o Zdrowiu, Akademia Kaliska im. Prezydenta Stanisława Wojciechowskiego, Polska
 
 
Autor do korespondencji
Barbara Osiadacz   

Katedra Entomologii i Ochrony Środowiska, Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu, Dąbrowskiego 159, 60-594, Poznań, Polska
 
 
Med Srod. 2022;25(3-4):40-45
 
SŁOWA KLUCZOWE
DZIEDZINY
STRESZCZENIE
Wprowadzenie i cel:
Mleko zawiera wszystkie składniki potrzebne do życia i rozwoju młodych organizmów (białko, tłuszcz, cukier, sole mineralne, witaminy). Z tego powodu już od ponad 10 tys. lat człowiek włącza mleko udomowionych ssaków do swej diety. Czy jednak w związku z rosnącym zainteresowaniem napojami roślinnymi w diecie przeciętnego Polaka jest jeszcze miejsce na produkty mleczne? Celem pracy było scharakteryzowanie świeżego mleka pod względem wartości odżywczej oraz przedstawienie jego znaczenia w żywieniu. W celu realizacji omawianego tematu przeanalizowano zasoby bazy PubMed oraz Google Scholar, a także oficjalnych stron internetowych organizacji dietetycznych i żywieniowych.

Opis stanu wiedzy:
Mleko to naturalny produkt, który odgrywa istotną rolę w żywieniu człowieka już od setek pokoleń, a technologia jego rozlewania i konfekcjonowania od lat pozostaje prosta i niezmienna. Oprócz wymienionych makroskładników pokarmowych zawiera liczne substancje biologicznie aktywne (m.in. immunoglobuliny, hormony, czynniki wzrostu, cytokiny, nukleotydy), mające wpływ na prawidłowe funkcjonowanie układu odpornościowego oraz transport i wchłanianie witamin i minerałów. Natomiast napoje roślinne są produktami przetworzonymi, o niższej wartości odżywczej, dlatego można spożywać je okazjonalnie, a nie jako zamiennik tradycyjnego mleka.

Podsumowanie:
Coraz bardziej powszechne jest zastępowanie naturalnego mleka oraz jego przetworów sztucznie fortyfikowanymi napojami roślinnymi, co dzieje się ze szkodą dla zdrowia ludzkości.


Introduction and objective:
Milk contains all the ingredients (protein, fat, sugar, minerals, vitamins) needed for the proper development of young organisms. Therefore, humans have been including milk of domesticated mammals in their diet for over 10,000 years. The question remains whether, due to the growing interest in plant-based drinks, there is still room for dairy products in the diet of an average Pole. The study aimed to characterize fresh milk in terms of its nutritional value and to emphasize its importance in nutrition. To implement the discussed topic, the resources of the PubMed database and Google Scholar, as well as the official websites of dietary and nutritional organizations were analyzed.

Brief description of the state of knowledge:
Milk is a natural product that has played an important role in human nutrition for hundreds of generations and its bottling and packaging technology has remained simple and unchanged for many years. In addition to the above-mentioned macronutrients, it contains many biologically active substances (including immunoglobulins, hormones, growth factors, cytokines, and nucleotides) that affect the proper functioning of the immune system and the transport and absorption of vitamins and minerals. On the other hand, plant-based drinks are processed products with lower nutritional value, therefore they can be consumed occasionally and not as a substitute for conventional milk.

Summary:
It is increasingly more common to replace natural milk and its products with artificially fortified plant drinks, which is detrimental to human health.

 
REFERENCJE (43)
1.
Campbell JR, Marshall RT. Podstawy produkcji mleka spożywczego i jego przetworów. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe; 1982.
 
2.
Ziajka S. Mleczarstwo. 2nd ed. Olsztyn: Wydawnictwo UWM Olsztyn; 2008.
 
3.
Flaczyk E, Górecka D, Korczak J. Towaroznawstwo żywności pochodzenia zwierzęcego. Poznań: Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu; 2011.
 
4.
Bhavadharini B, Dehghan M, Mente A, et al. Association of dairy consumption with metabolic syndrome, hypertension and diabetes in 147 812 individuals from 21 countries. BMJ Open Diabetes Res Care. 2020;8(1):e000826.
 
5.
Gawęcki J. Żywienie człowieka. Podstawy nauk o żywieniu 1. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN; 2012.
 
6.
Evershed RP, Davey Smith G, Roffet-Salque M, et al. Dairying, diseases and the evolution of lactase persistence in Europe. Nature. 2022;608: 336–345.
 
7.
Kowalska-Lewicka A. Pożywienie ludności wiejskiej. Kraków: Muzeum Etnograficzne w Krakowie; 1973.
 
8.
Grzybowska-Brzezińska M, Grzywińska-Rąpca M. Konsumpcja mleka i przetworów mlecznych w gospodarstwach domowych w latach 2004–2013. Stud Pr WNEiZ. 2016;43:121–132.
 
9.
Rozporządzenie Rady (WE) nr 1234/2007 z dnia 22 października 2007 r. ustanawiające wspólną organizację rynków rolnych oraz przepisy szczegółowe dotyczące niektórych produktów rolnych („rozporządzenie o jednolitej wspólnej organizacji rynku”). „Dziennik Ustaw RP”, 299 z 16.11.2007, poz. 1. https://www.infor.pl/akt-prawn... (access: 2022.09.28).
 
10.
Jurek JM. Mleko krowie – alergie na białko mleka krowiego, laktoza oraz jej nietolerancja. Food-Forum. 2019;6(34):108–110.
 
11.
Schoemaker AA, Sprikkelman AB, Grimshaw KE, et al. Incidence and natural history of challenge-proven cow’s milk allergy in European children – EuroPrevall birth cohort. Allergy 2015;70:963–972.
 
12.
Lyons SA, Clausen M, Knulst AC, et al. Prevalence of Food Sensitization and Food Allergy in Children across Europe. J Allergy Clin Immunol Pract. 2020;S22132198(20)30371-8.
 
13.
Ugidos-Rodríguez S, Matallana-González MC, Sánchez-Mata MC. Lactose malabsorption and intolerance: a review. Food Funct. 2018 15; 9(8):4056–4068. doi: 10.1039/c8fo00555a.
 
14.
Toca MDC, Fernández A, Orsi M, Tabacco O, Vinderola G. Lactose intolerance: myths and facts. An update. Arch Argent Pediatr. 2022; 120(1): 59–66. doi:10.5546/aap.2022.eng.59.
 
15.
Fojcik H, Moczulski D, Gawlik B, et al. The frequency of primary lactose intolerance in Polish population based on genetic testing. Gastroenterol Pol. 2006;13:81–83.
 
16.
Walkowiak J, Fidler-Witoń E, Glapa A, Paszkowski J, Borejsza-Wysocki M, Miśkiewicz-Chotnicka A, Banasiewicz T, Lisowska A. Lactose intolerance, lactose malabsorption and genetic predisposition to adult-type hypolactasia in patients after restorative proctocolectomy. Acta Biochim Pol. 2019;66(2):173–175. doi:10.18388/abp.2018_2730.
 
17.
Facioni MS, Raspini B, Pivari F, Dogliotti E, Cena H. Nutritional management of lactose intolerance: the importance of diet and food labelling. J Transl Med. 2020;18:260. doi:10.1186/s12967-020-02429-2.
 
18.
Szilagyi A, Ishayek N. Lactose Intolerance, Dairy Avoidance, and Treatment Options. Nutrients. 2018;10(12):1994. doi:10.3390/nu10121994.
 
19.
Janicka-Rachtan J, Horvath A. Napoje roślinne – niezdrowy marketing czy zdrowa alternatywa dla diety bezmlecznej? Stand Med Pediatr. 2019;16:226–236.
 
20.
Vandenplas Y, Brough HA, Fiocchi A, Miqdady M, Munasir Z, Salvatore S, Thapar N, Venter C, Vieira MC, Meyer R. Current Guidelines and Future Strategies for the Management of Cow's Milk Allergy. J Asthma Allergy. 2021;14:1243–1256. doi:10.2147/JAA.S276992.
 
21.
Verduci E, Di Profio E, Cerrato L, Nuzzi G, Riva L, Vizzari G, D'Auria E, Giannì ML, Zuccotti G, Peroni DG. Use of Soy-Based Formulas and Cow's Milk Allergy: Lights and Shadows. Front Pediatr. 2020;8:591988. doi:10.3389/fped.2020.591988.
 
22.
Schiano AN, Nishku S, Racette CM, Drake MA. Parents' implicit perceptions of dairy milk and plant-based milk alternatives. J Dairy Sci. 2022;105(6):4946–4960. doi:10.3168/jds.2021-21626.
 
23.
Jarosz M, Rychlik E, Stoś K, Charzewska J. Normy żywienia dla populacji Polski i ich zastosowanie. Warszawa: Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – Państwowy Zakład Higieny; 2020.
 
24.
Brodziak A, Król J. Mleczne napoje fermentowane – właściwości prozdrowotne. Przem Spoży. 2016;70(10):22–28.
 
25.
Rosa DD, Dias MMS, Grześkowiak ŁM, et al. Milk kefir: nutritional, microbiological and health benefits. Nutr Res Rev. 2017;30(1):82–96.
 
26.
Jarosz M. Normy żywienia dla populacji polskiej – nowelizacja. Warszawa: Instytut Żywności i Żywienia; 2020.
 
27.
Grzymisławski M. Dietetyka kliniczna. Warszawa: PZWL; 2020.
 
28.
Wolnicka K, Bondyra-Wiśniewska B, Pawluk I, et al. 2021. Wiem, że dobrze jem – Talerz Zdrowego Żywienia w praktyce e-book. Narodowe Centrum 5. Edukacji Żywieniowej NIZP PZH – Państwowy Instytut Badawczy, Warszawa 2021. https://ncez.pzh.gov.pl/wp-con... (access: 28.09.2022).
 
29.
Decyk-Chęcel A. Zwyczaje żywieniowe dzieci i młodzieży. Probl Hig Epidemiol. 2017;98(2):103–109.
 
30.
Verduci E, D'Elios S, Cerrato L, et al. Cow's Milk Substitutes for Children: Nutritional Aspects of Milk from Different Mammalian Species, Special Formula and Plant-Based Beverages. Nutrients. 2019;11(8): 1739. https://doi.org/10.3390/nu1108....
 
31.
Rowicka W. Nadmiar masy ciała u dzieci i młodzieży. Poradnik dla lekarzy podstawowej opieki zdrowotnej. Warszawa: PZWL; 2021.
 
32.
Dabas A, Seth A. Prevention and Management of Childhood Obesity. Indian J Pediatr. 2018;85(7):546–553.
 
33.
Weker H, Barańska M, Riahi A, et al. Nutrition of infants and young children in Poland – PITNUTS 2016. Dev Period Med. 2017;21(1):13–28.
 
34.
Corkins MR, Daniels SR, de Ferranti SD, et al. Nutrition in Children and Adolescents. Med Clin North Am. 2016;100(6):1217–1235.
 
35.
Woźniak D, Cichy W, Dobrzyńska M, et al. Reasonableness of enriching cow›s milk with vitamins and minerals. Foods. 2022;11(8):1079.
 
36.
Telichowska A, Kobus-Cisowska J. Czy sery mogą być źródłem wapnia w diecie? Food-Forum. 2020;(37):94–98.
 
37.
Puścian K. Mleko i przetwory mleczne w diecie. Food-Forum. 2020; 5(39):96–98.
 
38.
Nowak JK, Kurek S, Walkowiak J, et al. Infant formula fatty acid profile following microwave heating. PLoS One. 2020;15(8):e0237391.
 
39.
Kunachowicz H, Przygoda B, Nadolna I, Iwanow K. Tabele składu i wartości odżywczej żywności. Warszawa: PZWL; 2018.
 
40.
Collard KM, McCormick DP. A Nutritional Comparison of Cow's Milk and Alternative Milk Products. Acad Pediatr. 2021;21(6):1067–1069.
 
41.
Grzymisławska J. Roślinne zamienniki mleka krowiego – co warto wiedzieć? Food-Forum. 2017;5(21):44–47.
 
42.
Ziarno M, Zaręba D. Alternatywa dla mleka: napoje roślinne a mleko. Forum Mleczarskie. Biznes. 2016;1(23). https://www.forummleczarskie.p... (access: 28.09.2022).
 
43.
USDA (United States Department of Agriculture). 2022 FoodData Central [online:] https://fdc.nal.usda.gov/ (access: 28.09.2022).
 
eISSN:2084-6312
ISSN:1505-7054
Journals System - logo
Scroll to top