PRACA POGLĄDOWA
Wpływ czynników antropogenicznych na bioróżnorodność owadów
Więcej
Ukryj
1
Instytut Medycyny Pracy i Zdrowia Środowiskowego, Zakład Szkodliwości Fizycznych, Fizjologii Pracy i Ergonomii.
Kierownik Zakładu: dr n. przyr. S. Marzec, p.o. Dyrektora Instytutu: mgr K. Kuźniewski
Med Srod. 2016;19(3):65-69
SŁOWA KLUCZOWE
STRESZCZENIE
Ingerencji człowieka w naturalne środowisko przyrodnicze i podporządkowanie sobie wszystkich jej elementów najczęściej towarzyszy negatywne w skutkach zachwianie równowagi ekologicznej w przyrodzie, przekształcenie ekosystemów, wymarcie wielu gatunków pierwotnie związanych z daną niszą ekologiczną. W Polsce obszarami silnie przekształconymi są Okręgi Przemysłowe, a fragmenty obszarów o zbliżonym do pierwotnego krajobrazu można spotkać tylko w kilku miejscach w kraju. Jako czynniki antropogeniczne oddziałujące na owady najczęściej wymienia się zanieczyszczenia chemiczne atmosfery, wód i gleb. Zmiana liczebności form jasnych na korzyść ciemnych motyla bytującego na drzewach, to wynik działania zanieczyszczenia atmosfery w obszarach uprzemysłowionych. Jako skutek antropopresji można zauważyć zanikanie populacji niepylaka apollo czy wyginięcie wielu gatunków monofagicznych i oligofagicznych chrząszczy Curculionoidea. Antropopresja wyraża się także w rozprzestrzenianiu się gatunków na nowych, dotąd nie zajętych przez nie terenach: inwazja Europy przez stonkę ziemniaczaną,
mrówkę faraona czy ćmę oprzędnicę jesienną. Rozwinięta inżynieria środowiskowa sprawia, że człowiek potrafi ingerować w skład gatunkowy danego ekosystemu w celu uzyskania pożądanego efektu, introdukując zupełnie nowe gatunki w ekosystemach: australijskiej biedronki w Ameryce Południowej, czy afrykańskich pszczół zabójców w Ameryce Łacińskiej, które obecnie rozprzestrzeniają się w Ameryce Północnej. Jednak najpoważniejszym wpływem człowieka na owady jest zmniejszenie się liczebności owadów zapylających: pszczoły miodnej i trzmieli. Owady te reagują zwiększoną śmiertelnością w kontakcie ze środkami ochrony roślin, w szczególności z insektycydami, co skutkuje zmniejszonymi plonami rolnymi, a bez ingerencji w poprawę jakości środowiska: wizją katastrofalnego ich niedostatku.
The human impact on the natural environment and subjugation of all its elements are often accompanied by negative effects of ecological imbalance in nature, transformation of ecosystems, and the extinction of many species originally associated with a particular ecological niche. In Poland strongly transformed areas are industrial districts, while fragments of the original landscape can be found only in a few places in the country. Anthropogenic factors affecting insects are most often chemical contamination of air, water and soil. A fall in the number of light forms of a butterfly dwelling on trees and a rise in the number of its dark forms are a result of air pollution in industrialized areas. Results of anthropogenic pressure can be seen in the decline in the Apollo butterfly population and the extinction of many species of monophagous and oligophagous Curculionoidea beetles. Anthropopressure is also expressed in the spread of species in new areas: the invasion of Europe by the Colorado beetle, ant pharaoh or fall webworm moth. Environmental engineering enables interference in the species composition of the ecosystem in order to achieve the desired effect, introducing completely new species to ecosystems: Australian ladybugs to South America, or African killer bees to Latin America, which are currently spread in North America. But the most important human influence on insects is a decrease in the number of pollinating insects: honeybees and bumblebees. These insects react with increased mortality in contact with plant protection products, particularly pesticides, which results in lower agricultural yields and, if no attempt is made to improve environmental quality, in a catastrophic vision of their scarcity.
REFERENCJE (15)
1.
Dulias R. Denudacja antropogeniczna na obszarach górniczych na przykładzie Górnośląskiego Zagłębia Węglowego. Uniwersytet Śląski, Katowice 2013, p. 260.
2.
Sahney S, Benton MJ, Ferry PA. Links between global taxonomic diversity, ecological diversity and the expansion of vertebrates on land. Biology Letters 2010;6(4):544-547.
3.
Kłapyta Z, Fijał J. Geochemiczne zmiany w środowisku gruntowo- wodnym pod wpływem związków toksycznych (w:) Manecki A. (red.): Geochemiczne, hydrochemiczne i biochemiczne zmiany środowiska przyrodniczego na obszarach objętych antropopresją. Materiały IV konferencji naukowej, Akademia Górniczo-Hutnicza im. S. Staszica, Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Krakowie, Kraków – AGH 1997, p. 103.
4.
Hölker F, Wolter C, Perkin EK, Tockner K. Light pollution as a biodiversity threat. Trends in Ecology & Evolution 2010;25(12):681-682.
5.
Grant BS. Fine tuning the Peppered Moth paradigm. Evolution 1999;53(3):980-984.
6.
Noor MAF, Parnell RS, Grant BS: A Reversible Color Polyphenism in American Peppered Moth (Biston betularia cognataria) Caterpillars. Plos One 2008;3(9):3142.
7.
Witkowski Z, Budzik J, Kosior A. Restytucja niepylaka apollo Parnassius apollo w Pienińskim Parku Narodowym. Cz. II, Chrońmy Przyrodę Ojczystą 1992;48(4):31-40.
8.
Pawłowski J. Wysokogórskie relacje faunistyczne między Tatrami a ościennymi masywami Środkowej Europy, na tleróżnic i podobieństw z dalszymi.
9.
systemami górskimi. Roczniki Bieszczadzkie 2006;14:179-191.
10.
Razowski J. Klucze do oznaczania owadów Polski cz. XXVII Motyle – Lepidoptera, zeszyt 51-52. Oblaczki – Syntomidae, Niedźwiedziówki – Arctiidae. Polskie Towarzystwo Entomologiczne, Warszawa, PWN 1971, p. 9-11.
11.
Mullin CA, Frazier M. High Levels of Miticides and Agrochemicals in North American Apiaries: Implications for Honey Bee Health. Plos One 2010;5(3):1-19.
12.
Partap UMA, Partap TEJ, Yonghwa HE. Pollination failure in apple crop and farmers management strategies in Hengduan Mountains, China. Acta Horticulturae 2001, p. 225-230.
13.
Bees in Decline. A review of factors that put pollinators and agriculture in Europe at risk. Greenpeace Research Laboratories Technical Report (Review) 2013;1:48.
14.
Pollinator Health Strategy. A Proposal for Enhancing Pollinator Health and Reducing the Use of Neonicotinoid Pesticides in Ontario. Ministry of Agriculture, Food and Rural Affairs, Ontario Regulation 63/09 under the Pesticides Act 2016, p. 1-21. The National Pollinator Strategy: for bees and other pollinators in England November 2014. Department for Environment,Food and Rural Affairs 2014, p. 1-36.
15.
Lawrence T. Pollination and protecting bees and other pollinators. FS174E, Washington State University Extension 2015, p. 1-9.