Online first
Bieżący numer
O czasopiśmie
Archiwum
Polityka etyki publikacyjnej
System antyplagiatowy
Instrukcje dla Autorów
Instrukcje dla Recenzentów
Zespół Redakcyjny
Bazy indeksacyjne
Rada Naukowa
Recenzenci
2024
2023
2022
2021
2020
2019
2018
Kontakt
Klauzula przetwarzania danych osobowych (RODO)
PRACA POGLĄDOWA
Wpływ spożycia kwasów tłuszczowych omega-3 na wybrane aspekty związane z chorobami układu sercowo-naczyniowego
1
Klinika Leczenia Chorób Zakaźnych, Instytut Medycyny Wsi im. Witolda Chodźki, Lublin, Polska
2
Farmed, Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej, Lublin, Polska
3
Klinika Chirurgii Plastycznej, Rekonstrukcyjnej i Mikrochirurgii, Uniwersytet Medyczny w Lublinie, Polska
4
Wschodnie Centrum Leczenia Oparzeń i Chirurgii Rekonstrukcyjnej, Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej
w Łęcznej, Polska
Zaznaczeni autorzy mieli równy wkład w przygotowanie tego artykułu
Autor do korespondencji
Aleksander Sławiński
Klinika Leczenia Chorób Zakaźnych, Instytut Medycyny Wsi im. Witolda Chodźki, Jaczewskiego 2, 20-090, Lublin, Polska
Klinika Leczenia Chorób Zakaźnych, Instytut Medycyny Wsi im. Witolda Chodźki, Jaczewskiego 2, 20-090, Lublin, Polska
Med Srod. 2024;27(4):149-153
SŁOWA KLUCZOWE
DZIEDZINY
STRESZCZENIE
Wprowadzenie i cel:
Odpowiednia dieta jest czynnikiem istotnym dla utrzymania zdrowia człowieka. Jednym z podstawowych składników pokarmowych są tłuszcze. 90% energii z tłuszczów w diecie powinno pochodzić z tłuszczów nienasyconych. Kwasy tłuszczowe omega-3 należą do grupy kwasów tłuszczowych wielonienasyconych i uważa się, że utrzymywanie ich właściwego poziomu w organizmie zapewnia odpowiednią równowagę układu sercowo-naczyniowego. Celem pracy jest przegląd i podsumowanie wniosków z najnowszej literatury na temat wpływu długołańcuchowych kwasów omega-3 na ryzyko chorób układu sercowo-naczyniowego.
Opis stanu wiedzy:
Głównym źródłem najważniejszych kwasów omega-3 – eikozapentaenowego (EPA) oraz dokozaheksaenowego (DHA) – w diecie są tłuste ryby morskie. Kwasy omega-3 wpływają na czynniki ryzyka i przebieg najczęstszych chorób układu sercowo-naczyniowego. Stosowane w przebiegu dyslipidemii redukują stężenie trójglicerydów w sposób zależny od dawki. Mają ograniczony efekt hipotensyjny. Mają wpływ na spowolnienie tempa tworzenia się blaszki miażdżycowej i pozytywnie wpływają na jej stabilizację, redukując ryzyko ostrych incydentów sercowo-naczyniowych. U pacjentów z niewydolnością serca zmniejszają niekorzystną przebudowę włóknistą miokardium. Spożywanie kwasów omega-3 redukuje również całkowite ryzyko sercowo-naczyniowe.
Podsumowanie:
Spożywanie kwasów tłuszczowych omega-3 (DHA/EPA) w diecie w dawce 2–3 g dziennie może istotnie zmniejszyć ryzyko wystąpienia chorób układu krążenia. Wśród pacjentów obciążonych zwiększonym ryzykiem sercowo-naczyniowym zasadna może być dodatkowa suplementacja kwasami omega-3 – powyżej zalecanej ogólnie dawki, wynoszącej 500 mg dziennie, jednak obecnie ograniczony jest dostęp do odpowiednich preparatów, zapewniających taką suplementację.
Odpowiednia dieta jest czynnikiem istotnym dla utrzymania zdrowia człowieka. Jednym z podstawowych składników pokarmowych są tłuszcze. 90% energii z tłuszczów w diecie powinno pochodzić z tłuszczów nienasyconych. Kwasy tłuszczowe omega-3 należą do grupy kwasów tłuszczowych wielonienasyconych i uważa się, że utrzymywanie ich właściwego poziomu w organizmie zapewnia odpowiednią równowagę układu sercowo-naczyniowego. Celem pracy jest przegląd i podsumowanie wniosków z najnowszej literatury na temat wpływu długołańcuchowych kwasów omega-3 na ryzyko chorób układu sercowo-naczyniowego.
Opis stanu wiedzy:
Głównym źródłem najważniejszych kwasów omega-3 – eikozapentaenowego (EPA) oraz dokozaheksaenowego (DHA) – w diecie są tłuste ryby morskie. Kwasy omega-3 wpływają na czynniki ryzyka i przebieg najczęstszych chorób układu sercowo-naczyniowego. Stosowane w przebiegu dyslipidemii redukują stężenie trójglicerydów w sposób zależny od dawki. Mają ograniczony efekt hipotensyjny. Mają wpływ na spowolnienie tempa tworzenia się blaszki miażdżycowej i pozytywnie wpływają na jej stabilizację, redukując ryzyko ostrych incydentów sercowo-naczyniowych. U pacjentów z niewydolnością serca zmniejszają niekorzystną przebudowę włóknistą miokardium. Spożywanie kwasów omega-3 redukuje również całkowite ryzyko sercowo-naczyniowe.
Podsumowanie:
Spożywanie kwasów tłuszczowych omega-3 (DHA/EPA) w diecie w dawce 2–3 g dziennie może istotnie zmniejszyć ryzyko wystąpienia chorób układu krążenia. Wśród pacjentów obciążonych zwiększonym ryzykiem sercowo-naczyniowym zasadna może być dodatkowa suplementacja kwasami omega-3 – powyżej zalecanej ogólnie dawki, wynoszącej 500 mg dziennie, jednak obecnie ograniczony jest dostęp do odpowiednich preparatów, zapewniających taką suplementację.
Introduction and objective:
Proper diet is a crucial factor in maintaining human health. Fats are among the essential nutrients in the diet, and 90% of dietary energy from fats should come from unsaturated fats. Omega-3 fatty acids, which are polyunsaturated fatty acids, are believed to play a key role in maintaining cardiovascular system balance. This article aims to review and summarize recent findings in the literature concerning the effect of long chain omega-3 fatty acids on the risk of cardiovascular diseases.
Brief description of the state of knowledge:
The primary dietary sources of the most important omega-3 fatty acids – eicosapentaenoic acid (EPA) and docosahexaenoic acid (DHA) – are oily marine fish. Omega-3 fatty acids exert an effect on risk factors and the course of common cardiovascular diseases. In the context of dyslipidaemia, they reduce triglyceride levels in a dose-dependent manner; however, they have a limited antihypertensive effect. Omega-3s also slow the progression of atherosclerotic plaque formation and enhance its stabilization, thereby reducing the risk of acute cardiovascular events. In patients with heart failure, they mitigate adverse fibrotic remodelling of the myocardium. Additionally, omega-3 consumption reduces cardiovascular risk.
Summary:
Dietary intake of omega-3 fatty acids (DHA/EPA) at a dose of 2–3 g per day may significantly reduce the risk of cardiovascular diseases. Among patients at increased cardiovascular risk, it may be advisable to consider additional supplementation of omega-3s beyond the generally recommended dose of 500 mg per day; however, although access to appropriate preparations is currently limited.
Proper diet is a crucial factor in maintaining human health. Fats are among the essential nutrients in the diet, and 90% of dietary energy from fats should come from unsaturated fats. Omega-3 fatty acids, which are polyunsaturated fatty acids, are believed to play a key role in maintaining cardiovascular system balance. This article aims to review and summarize recent findings in the literature concerning the effect of long chain omega-3 fatty acids on the risk of cardiovascular diseases.
Brief description of the state of knowledge:
The primary dietary sources of the most important omega-3 fatty acids – eicosapentaenoic acid (EPA) and docosahexaenoic acid (DHA) – are oily marine fish. Omega-3 fatty acids exert an effect on risk factors and the course of common cardiovascular diseases. In the context of dyslipidaemia, they reduce triglyceride levels in a dose-dependent manner; however, they have a limited antihypertensive effect. Omega-3s also slow the progression of atherosclerotic plaque formation and enhance its stabilization, thereby reducing the risk of acute cardiovascular events. In patients with heart failure, they mitigate adverse fibrotic remodelling of the myocardium. Additionally, omega-3 consumption reduces cardiovascular risk.
Summary:
Dietary intake of omega-3 fatty acids (DHA/EPA) at a dose of 2–3 g per day may significantly reduce the risk of cardiovascular diseases. Among patients at increased cardiovascular risk, it may be advisable to consider additional supplementation of omega-3s beyond the generally recommended dose of 500 mg per day; however, although access to appropriate preparations is currently limited.
REFERENCJE (34)
1.
World Health Organization. Saturated fatty acid and trans-fatty acid intake for adults and children: WHO guideline summary. Geneva: World Health Organization; 2023. Licence: CC BY-NC-SA 3.0 IGO.
2.
Mozaffarian D, Wu JH. Omega-3 fatty acids and cardiovascular disease: effects on risk factors, molecular pathways, and clinical events. J Am Coll Cardiol. 2011;58(20):2047–67. doi:10.1016/j.jacc.2011.06.063. PMID: 22051327.
3.
Nguyen QV, Malau-Aduli BS, Cavalieri J, et al. Enhancing Omega-3 Long-Chain Polyunsaturated Fatty Acid Content of Dairy-Derived Foods for Human Consumption. Nutrients. 2019;11(4):743. doi:10.3390/nu11040743. PMID: 30934976; PMCID: PMC6520953.
4.
Stanton AV, James K, Brennan MM, et al. Omega-3 index and blood pressure responses to eating foods naturally enriched with omega-3 polyunsaturated fatty acids: a randomized controlled trial. Sci Rep. 2020 Sep 22;10(1):15444. doi:10.1038/s41598-020-71801-5.
5.
Hibbeln JR, Nieminen LR, Blasbalg TL, et al. Healthy intakes of n-3 and n-6 fatty acids: estimations considering worldwide diversity. Am J Clin Nutr. 2006;83(6 Suppl):1483S-1493S. doi:10.1093/ajcn/83.6.1483S. PMID: 16841858.
6.
Santos HO, Price JC, Bueno AA. Beyond Fish Oil Supplementation: The Effects of Alternative Plant Sources of Omega-3 Polyunsaturated Fatty Acids upon Lipid Indexes and Cardiometabolic Biomarkers-An Overview. Nutrients. 2020;12(10):3159. doi:10.3390/nu12103159. PMID: 33081119; PMCID: PMC7602731.
7.
Miller PE, Van Elswyk M, Alexander DD. Long-chain omega-3 fatty acids eicosapentaenoic acid and docosahexaenoic acid and blood pressure: a meta-analysis of randomized controlled trials. Am J Hypertens. 2014 Jul;27(7):885–96. doi:10.1093/ajh/hpu024. Epub 2014 Mar 6. PMID: 24610882; PMCID: PMC4054797.
8.
Musazadeh V, Kavyani Z, Naghshbandi B, et al. The beneficial effects of omega-3 polyunsaturated fatty acids on controlling blood pressure: An umbrella meta-analysis. Front Nutr. 2022;9:985451. doi:10.3389/fnut.2022.985451. PMID: 36061895; PMCID: PMC9435313.
9.
Zhang X, Ritonja JA, Zhou N, et al. Omega-3 Polyunsaturated Fatty Acids Intake and Blood Pressure: A Dose-Response Meta-Analysis of Randomized Controlled Trials. J Am Heart Assoc. 2022;11(11). doi:10.1161/JAHA.121.025071. Epub 2022 Jun 1. PMID: 35647665; PM-CID: PMC9238708.
10.
Minihane AM, Armah CK, Miles EA, et al. Consumption of fish oil providing amounts of eicosapentaenoic acid and docosahexaenoic acid that can be obtained from the diet reduces blood pressure in adults with systolic hypertension: a retrospective analysis. J Nutr. 2016;146(3):516–23. doi:10.3945/jn.115.220475. Epub 2016 Jan 27. PMID: 26817716.
11.
Frąk W, Wojtasińska A, Lisińska W, et al. Pathophysiology of cardiovascular diseases: new insights into molecular mechanisms of atherosclerosis, arterial hypertension, and coronary artery disease. Biomedicines. 2022 Aug 10;10(8):1938. doi:10.3390/biomedicines10081938. PMID: 36009488; PMCID: PMC9405799.
12.
Andrews JPM, Fayad ZA, Dweck MR. New methods to image unstable atherosclerotic plaques. Atherosclerosis. 2018 May;272:118–128. doi:10.1016/j.atherosclerosis.2018.03.021. Epub 2018 Mar 14. PMID: 29602139; PMCID: PMC6463488.
13.
Lindqvist HM, Sandberg AS, Fagerberg B, et al. Plasma phospholipid EPA and DHA in relation to atherosclerosis in 61-year-old men. Atherosclerosis. 2009;205(2):574–8. doi:10.1016/j.atherosclerosis.2008.12.032. Epub 2008 Dec 30. PMID: 19200544.
14.
Hino A, Adachi H, Toyomasu K, et al. Very long chain N-3 fatty acids intake and carotid atherosclerosis: an epidemiological study evaluated by ultrasonography. Atherosclerosis. 2004;176(1):145–9. doi:10.1016/j.atherosclerosis.2004.04.020. PMID: 15306187.
15.
Mita T, Watada H, Ogihara T, et al. Eicosapentaenoic acid reduces the progression of carotid intima-media thickness in patients with type 2 diabetes. Atherosclerosis. 2007;191(1):162–7. doi:10.1016/j.atheroscle-rosis.2006.03.005. Epub 2006 Apr 17. PMID: 16616147.
16.
DiNicolantonio JJ, O'Keefe JH. The Benefits of Omega-3 Fats for Stabilizing and Remodeling Atherosclerosis. Mo Med. 2020;117(1):65–9. PMID: 32158053; PMCID: PMC7023944.
17.
Feuchtner G, Langer C, Barbieri F, et al. The effect of omega-3 fatty acids on coronary atherosclerosis quantified by coronary computed tomography angiography. Clin Nutr. 2021 Mar;40(3):1123–1129. doi:10.1016/j.clnu.2020.07.016. Epub 2020 Jul 22. PMID: 32778459.
18.
Nishio R, Shinke T, Otake H, et al. Stabilizing effect of combined eicosapentaenoic acid and statin therapy on coronary thin-cap fibroatheroma. Atherosclerosis. 2014;234(1):114–9. doi:10.1016/j.atherosclerosis.2014.02.025. Epub 2014 Mar 5. PMID: 24637411.
19.
Schade DS, Shey L, Eaton RP. Cholesterol Review: A Metabolically Important Molecule. Endocr Pract. 2020;26(12):1514–23. doi:10.4158/EP-2020-0347. PMID: 33471744.
20.
Abdelhamid AS, Brown TJ, Brainard JS, et al. Omega-3 fatty acids for the primary and secondary prevention of cardiovascular disease. Cochrane Database Syst Rev. 2020;3(3). doi:10.1002/14651858.CD003177.pub4.
21.
Wang T, Zhang X, Zhou N, et al. Association Between Omega-3 Fatty Acid Intake and Dyslipidemia: A Continuous Dose-Response Meta-Analysis of Randomized Controlled Trials. J Am Heart Assoc. 2023;12(11). doi:10.1161/JAHA.123.029512. Epub 2023 Jun 2. PMID: 37264945; PMCID: PMC10381976.
22.
Innes JK, Calder PC. The differential effects of eicosapentaenoic acid and docosahexaenoic acid on cardiometabolic risk factors: A systematic review. Int J Mol Sci. 2018 Feb 9;19(2):532. doi:10.3390/ijms19020532. PMID: 29425187; PMCID: PMC5855754.
23.
Yang ZH, Amar M, Sampson M, et al. Comparison of omega-3 eicosapentaenoic acid versus docosahexaenoic acid-rich fish oil supplementation on plasma lipids and lipoproteins in normolipidemic adults. Nutrients. 2020 Mar 12;12(3):749. doi:10.3390/nu12030749. PMID: 32178279; PMCID: PMC7146314.
24.
O'Keefe JH, O'Keefe EL, Lavie CJ. Omega-3: The overlooked evidence-based therapy for heart failure. JACC Heart Fail. 2022 Apr;10(4):235–7. doi:10.1016/j.jchf.2022.02.004. PMID: 35361441.
25.
Sakamoto A, Saotome M, Iguchi K, et al. Marine-derived omega-3 polyunsaturated fatty acids and heart failure: current understanding for basic to clinical relevance. Int J Mol Sci. 2019 Aug 18;20(16):4025. doi:10.3390/ijms20164025. PMID: 31426560; PMCID: PMC6719114.
26.
Prokopidis K, Therdyothin A, Giannos P, et al. Does omega-3 supplementation improve the inflammatory profile of patients with heart failure? A systematic review and meta-analysis. Heart Fail Rev. 2023 Nov;28(6):1417–25. doi:10.1007/s10741-023-10327-0. Epub 2023 Jun 20. PMID: 37340115; PMCID: PMC10575807.
27.
Heydari B, Abdullah S, Pottala JV, et al. Effect of omega-3 acid ethyl esters on left ventricular remodeling after acute myocardial infarction: The OMEGA-REMODEL randomized clinical trial. Circulation. 2016 Aug 2;134(5):378–91. doi:10.1161/CIRCULATIONAHA.115.019949. PMID: 27482002; PMCID: PMC4973577.
28.
Dwiputra B, Ambari AM, Desandri DR, et al. The effect of omega-3 supplementation on heart failure outcome: A meta-analysis of randomized clinical trials. J Lipid Atheroscler. 2024 May;13(2):89–96. doi:10.12997/jla.2024.13.2.89. Epub 2023 Dec 7. PMID: 38826182; PM-CID: PMC11140252.
29.
Barbarawi M, Lakshman H, Barbarawi O, et al. Omega-3 supplementation and heart failure: A meta-analysis of 12 trials including 81,364 participants. Contemp Clin Trials. 2021 Aug;107:106458. doi:10.1016/j.cct.2021.106458. Epub 2021 May 28. PMID: 34058392.
30.
Bhat DL, Steg PG, Miller M, et al. Cardiovascular risk reduction with icosapent ethyl for hypertriglyceridemia. N Engl J Med. 2019;380(1):11–22. doi:10.1056/NEJMoa1812792.
31.
Nicholls SJ, Lincoff AM, Garcia M, et al. Effect of high-dose omega-3 fatty acids vs corn oil on major adverse cardiovascular events in patients at high cardiovascular risk: The STRENGTH randomized clinical trial. JAMA. 2020 Dec 8;324(22):2268–80. doi:10.1001/jama.2020.22258. PMID: 33190147; PMCID: PMC7667577.
32.
ASCEND Study Collaborative Group, Bowman L, Mafham M, Wallendszus K, et al. Effects of n-3 fatty acid supplements in diabetes mellitus. N Engl J Med. 2018 Oct 18;379(16):1540–50. doi:10.1056/NEJMoa1804989. Epub 2018 Aug 26. PMID: 30146932.
33.
Hu Y, Hu FB, Manson JE. Marine omega-3 supplementation and cardiovascular disease: An updated meta-analysis of 13 randomized controlled trials involving 127,477 participants. J Am Heart Assoc. 2019 Oct;8(19). doi:10.1161/JAHA.119.013543. PMID: 31567003; PMCID: PMC6806028.
34.
Khan SU, Lone AN, Khan MS, et al. Effect of omega-3 fatty acids on cardiovascular outcomes: A systematic review and meta-analysis. E Clin Med. 2021 Jul 8;38:100997. doi:10.1016/j.eclinm.2021.100997. PMID: 34505026; PMCID: PMC8413259.
Udostępnij
ARTYKUŁ POWIĄZANY
| eISSN: | 2084-6312 |
| ISSN: | 1505-7054 |
Przetwarzamy dane osobowe zbierane podczas odwiedzania serwisu. Realizacja funkcji pozyskiwania informacji o użytkownikach i ich zachowaniu odbywa się poprzez dobrowolnie wprowadzone w formularzach informacje oraz zapisywanie w urządzeniach końcowych plików cookies (tzw. ciasteczka). Dane, w tym pliki cookies, wykorzystywane są w celu realizacji usług, zapewnienia wygodnego korzystania ze strony oraz w celu monitorowania ruchu zgodnie z Polityką prywatności. Dane są także zbierane i przetwarzane przez narzędzie Google Analytics (więcej).
Możesz zmienić ustawienia cookies w swojej przeglądarce. Ograniczenie stosowania plików cookies w konfiguracji przeglądarki może wpłynąć na niektóre funkcjonalności dostępne na stronie.
Możesz zmienić ustawienia cookies w swojej przeglądarce. Ograniczenie stosowania plików cookies w konfiguracji przeglądarki może wpłynąć na niektóre funkcjonalności dostępne na stronie.
