PRACA POGLĄDOWA
Wpływ środowiska na jakość życia u osób w podeszłym wieku
1
Uniwersytecki Szpital Kliniczny we Wrocławiu, Polska
2
I Klinika Anestezjologii i Intensywnej Terapii, Uniwersytet Medyczny w Lublinie, Polska
3
Akademia Medyczna Nauk Stosowanych Humanum, Warszawa, Polska
Autor do korespondencji
Zuzanna Małgorzata Wróblewska
Uniwersytecki Szpital Kliniczny we Wrocławiu, ul. Borowska 213, 50-556 Wrocław, Polska
Uniwersytecki Szpital Kliniczny we Wrocławiu, ul. Borowska 213, 50-556 Wrocław, Polska
SŁOWA KLUCZOWE
DZIEDZINY
STRESZCZENIE
Wprowadzenie i cel:
Czynniki środowiskowe odgrywają ważną rolę w zapewnianiu odpowiedniej jakości życia osób starszych, które często mają trudności z utrzymaniem dotychczasowego funkcjonowania fizycznego, psychicznego i społecznego. W niniejszym artykule skupiono się na wpływie środowiska życia osób starszych oraz czynnikach zdrowotnych, które wpływają na jakość ich życia. Środowisko przyjazne osobom starszym oznacza równowagę w zakresie zapewnianej im opieki, ich dobrostanu i usług zdrowotnych.
Cel pracy:
Celem analizy było zidentyfikowanie czynników wpływających na jakość życia osób starszych przebywających w środowisku domowym i instytucjonalnym.
Opis stanu wiedzy:
Pojęcie jakości życia w medycynie wiąże się z nowym, całościowym spojrzeniem na pacjenta. Wymaga ono zainteresowania wszystkimi sferami funkcjonowania starszej osoby, w tym fizyczną, psychiczną, społeczną i duchową. Osoby po 65 r.ż. są szczególną i coraz większą grupą społeczną, w której częściej niż u osób młodszych występują różnego rodzaju problemy utrudniające ich codzienne funkcjonowanie.
Podsumowanie:
Jakość życia seniorów można poprawić poprzez minimalizację, ograniczenie lub likwidację jej modyfikowalnych czynników. Wśród najważniejszych aspektów życia seniorów należy wymienić: sytuację materialną, mieszkaniową i rodzinną, akceptację środowiska, występowanie ageizmu, stopień zadowolenia z opieki medycznej, poziom oferowanej przez instytucje pomocy, dostęp do specjalistów, występowanie ewentualnych trudności w codziennym funkcjonowaniu oraz zdiagnozowane choroby przewlekłe, a także ich objawy i towarzyszące im dolegliwości.
Czynniki środowiskowe odgrywają ważną rolę w zapewnianiu odpowiedniej jakości życia osób starszych, które często mają trudności z utrzymaniem dotychczasowego funkcjonowania fizycznego, psychicznego i społecznego. W niniejszym artykule skupiono się na wpływie środowiska życia osób starszych oraz czynnikach zdrowotnych, które wpływają na jakość ich życia. Środowisko przyjazne osobom starszym oznacza równowagę w zakresie zapewnianej im opieki, ich dobrostanu i usług zdrowotnych.
Cel pracy:
Celem analizy było zidentyfikowanie czynników wpływających na jakość życia osób starszych przebywających w środowisku domowym i instytucjonalnym.
Opis stanu wiedzy:
Pojęcie jakości życia w medycynie wiąże się z nowym, całościowym spojrzeniem na pacjenta. Wymaga ono zainteresowania wszystkimi sferami funkcjonowania starszej osoby, w tym fizyczną, psychiczną, społeczną i duchową. Osoby po 65 r.ż. są szczególną i coraz większą grupą społeczną, w której częściej niż u osób młodszych występują różnego rodzaju problemy utrudniające ich codzienne funkcjonowanie.
Podsumowanie:
Jakość życia seniorów można poprawić poprzez minimalizację, ograniczenie lub likwidację jej modyfikowalnych czynników. Wśród najważniejszych aspektów życia seniorów należy wymienić: sytuację materialną, mieszkaniową i rodzinną, akceptację środowiska, występowanie ageizmu, stopień zadowolenia z opieki medycznej, poziom oferowanej przez instytucje pomocy, dostęp do specjalistów, występowanie ewentualnych trudności w codziennym funkcjonowaniu oraz zdiagnozowane choroby przewlekłe, a także ich objawy i towarzyszące im dolegliwości.
Introduction:
Environmental factors play an important role in the quality of life of the elderly, who often have difficulty maintaining their previous physical, mental and social functioning. The article focuses on the impact of the environment in which the elderly live and the health factors affecting their quality of life. A friendly elderly environment means a balance of care, well-being and health services.
Objective:
The purpose of the analysis was identification of factors affecting the quality of life of elderly people living in home and institutional environments.
Brief description of the state of knowledge:
The concept of quality of life in medicine involves a new, holistic view of the patient. It requires interest in all spheres of functioning of an elderly person, including physical, mental, social and spiritual. People aged over 65 are a special and growing social group in which various kinds of problems hindering their daily functioning are more common than in the younger population.
Summary:
The quality of life of seniors can be improved by minimizing, reducing or eliminating modifiable factors. Among the most important are: material, housing and family situation, acceptance of the environment, the incidence of ageism, the degree of satisfaction with medical care, the level of assistance offered by institutions, access to specialists, the occurrence of possible difficulties in daily functioning, and diagnosed chronic diseases, as well as their symptoms and accompanying ailments.
Environmental factors play an important role in the quality of life of the elderly, who often have difficulty maintaining their previous physical, mental and social functioning. The article focuses on the impact of the environment in which the elderly live and the health factors affecting their quality of life. A friendly elderly environment means a balance of care, well-being and health services.
Objective:
The purpose of the analysis was identification of factors affecting the quality of life of elderly people living in home and institutional environments.
Brief description of the state of knowledge:
The concept of quality of life in medicine involves a new, holistic view of the patient. It requires interest in all spheres of functioning of an elderly person, including physical, mental, social and spiritual. People aged over 65 are a special and growing social group in which various kinds of problems hindering their daily functioning are more common than in the younger population.
Summary:
The quality of life of seniors can be improved by minimizing, reducing or eliminating modifiable factors. Among the most important are: material, housing and family situation, acceptance of the environment, the incidence of ageism, the degree of satisfaction with medical care, the level of assistance offered by institutions, access to specialists, the occurrence of possible difficulties in daily functioning, and diagnosed chronic diseases, as well as their symptoms and accompanying ailments.
REFERENCJE (47)
1.
Yu S, Guo N, Zheng C, et al. Investigating the association between outdoor environment and outdoor activities for seniors living in old residential communities. Int J Environ Res Public Health. 2021;18(14):7500. https://doi.org/10.3390/ijerph....
2.
Ralston M. The Role of Older Persons’ Environment in Aging Well: Quality of Life, Illness, and Community Context in South Africa. The Gerontologist. 2018;58(1):111–120, https://doi.org/10.1093/geront....
3.
Kozłowska E, Cierzniakowska K, Popow A, et al. Wpływ zachowań zdrowotnych na jakość życia pacjentów hospitalizowanych na oddziale chirurgicznym. Piel Chirurg i Angiolog. 2023;17(3):144–151. https://doi.org/10.5114/pchia.....
4.
Akan E, Ünlü A. Behavioral responses of the elderly regarding spatial configuration: An elderly care institution case study. A/Z ITU J Faculty Architec. 2015;12(123):89–103.
5.
Babicz-Zielińska E, Bartkowicz JV, Tańska M. Jakość życia osób starszych i jej determinanty. Żywność Nauka Technologia Jakość. 2021;28(1(126)):51–67. https://doi.org/10.15193/zntj/....
6.
Desalegn D, Girma S, Abdeta T. Quality of life and its association with current substance use, medication non-adherence and clinical factors of people with schizophrenia in Southwest Ethiopia: a hospital-based cross-sectional study. Health Qual Life Outcomes. 2020;30;18(1):82. https://doi.org/10.1186/s12955....
7.
Campbell AR, Converse Ph, Rodgers W. The Quality of American Life Perceptions, evolutions and satisfactions. Russell Sage Foudations, New York. 1976;31:56–78.
8.
Flanagan JC. A research approach to improving our quality of life. Am Psychol. 1978;33:138–147.
9.
Cieślik B. Assessment of the quality of life of patients with mental disorders using general questionnaire. Psychiatr Psychol Klin. 2023;23(1):41–51. https://doi.org/10.15557/PiPK.....
10.
WHOQOL Group, Study protocol for the World Health Organization Project to develop a quality of life assessment instrument, „Quality Life Research”. 1993;2:153–159.
11.
WHOQOL Group. The World Health Organization quality of life assessment (WHOQOL): Position paper from the World Health Organization. Soc Sci Med. 1995;41(10):1403–1409.
12.
Till JE, McNeil BJ, Busch RS. Measurements of multiple components of quality of life. Cancer Trent Sym; 1984. p. 177–182.
13.
Schiper H. Quality of life: principles of the clinical paradigm. J Psycholog Oncol. 1990; 8:171–185.
14.
Grassi L, Caruso R, Da Ronch C, et al. Quality of life, level of functioning, and its relationship with mental and physical disordersin the elderly: results from the MentDis_ICF65+ study. Health Qual Life Outcomes. 2020;18:61. https://doi.org/10.1186/s12955....
15.
Kupiec T, Wojtowicz D. Quality of life’ concept in Cohesion Policy evaluation in Poland, 2004–2020. Evaluation and Program Planning. 2022;94:102153. https://doi.org/10.1016/j.eval....
16.
Giménez-Meseguer J, Tortosa-Martínez J, Cortell-Tormo JM. The Benefits of Physical Exercise on Mental Disorders and Quality of Life in Substance Use Disorders Patients. Systematic Review and Meta-Analysis. Int J Environ Res Public Health 2020; 23;17(10):3680. https://doi.org/10.3390/ijerph....
17.
Główny Urząd Statystyczny. Prognoza ludności rezydującej dla Polski na lata 2015–2050. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny. Departament Badań Demograficznych i Rynku Pracy; 2014. s. 5–7.
18.
Lada A. Jakość życia seniorów. Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio J – Pedagogia-Psychologia. 2018;31(2):331–345. http://dx.doi.org/10.17951/j.2....
19.
Blanco-Reina E, Valdellós J, Ocaña-Riola R, et al. Factors associated with health related quality of life in community-dwelling older adults: a multinomial logistic analysis. J Clin Med. 2019;8(11):1–12. https://doi.org/10.3390/jcm811....
20.
Kumar P, Sen RK, Aggarwal S, et al. Assessment and reliability of the World Health Organisation quality of life (WHO QOL-BREF) questionnaire in total hip replacement patients. J Clin Orthop Trauma. 2020;11(5):756–759. https://doi.org/10.1016/j.jcot....
21.
Haraldstad K, Wahl A, Andenæs R, et al. A systematic review of quality of life research in medicine and health sciences. Qual Life Res. 2019;28(10):2641–2650. https://doi.org/10.1007/s11136....
22.
WHOQOL Group, Development of the Word Heath Organization WHOQOL-BREF quality of life assessment. Psychol Med. 1998;28(3):551–558.
23.
Siegrist J, Jung A. Conceptual and methodological problems in quality of life in clinical medicine. Soc Sci Med. 1989;29:463–70.
24.
Awad AG, Lapierre YD, Angus C, et al. Quality of life and response of negative symptoms in schizophrenia to haloperidol and the atypical antipsychotic remoxipride. The Canadian Remoxipride Group. J Psychiatry Neurosci. 1997;22(4):244–248.
25.
Ebrahim S. Clinical and public health perspectives and applications of health-related quality of life measurement. Soc Sci Med. 1995;41(10):1383–94. https://doi.org/10.1016/0277-9....
26.
Barofsky I. Can quality or quality-of-life be defined? Quality of Life Res. 2011;21(4):625–31. https://doi.org/10.1007/s11136....
27.
Grassi L, Caruso R, Da Ronch Ch. Quality of life, level of functioning, and its relationship with mental and physical disorders in the elderly: results from the MentDis_ICF65+ study. Health Qual Life Outcomes. 2020;6;18(1):61. https://doi.org/10.1186/s12955....
28.
Martens N, Destoop M, Dom G. Organization of Community Mental Health Services for Persons with a Severe Mental Illness and Comorbid Somatic Conditions: A Systematic Review on Somatic Outcomes and Health Related Quality of Life. Int J Environ Res Public Health. 2021;18(2):462. https://doi.org/10.3390/ijerph....
29.
Trinquinato I, Silva RM, Benavente SBT, et al. Gender differences in the perception of quality of life of patients with colorectal cancer. Enfermería. 2017;35(3):320–329. https://doi.org/10.17533/udea.....
30.
Mayer L, Corrigan P, Eisheuer D, et al. Attitudes towards disclosing a mental illness: impact on quality of life and recovery. Soc Psych Psych Epidemiol. 2022;57(2):1–12. https://doi.org/10.1007/s00127....
31.
Perez-Cruzado D, Cuesta-Vargas AI, Vera-Garcia E, et al. The relationship between quality of life and physical fitness in people with severe mental illness. Health Qual Life Outcomes. 2018;6(1):82. https://doi.org/10.1186/s12955....
32.
Shumye S, Amare T, Derajew H, et al. Perceived quality of life and associated factors among patients with severe mental illness in Ethiopia: a cross-sectional study. BMC Psychology. 2021;9(1):152. https://doi.org/10.1186/s40359....
33.
Wróblewska Z, Chmielewski J, Wojciechowska M, et al. Evaluation of the quality of life of older people with diabetes. Ann Agric Environ Med. 2023;30(3):505–512. https://doi.org/10.26444/aaem/....
34.
Czarkowski W, Bish S, Mleczko K, et al. Polipragmazja jako problem terapeutyczny w populacji pacjentów objętych opieką paliatywną i geriatryczną. Medycyna Paliatywna. 2021;13(1):24–31. https://doi.org/10.5114/pm.202....
35.
Wróblewska Z, Chmielewski J, Florek-Łuszczki M, et al. Assessment of functional capacity of the elderly. Ann Agric Environ Med. 2023;30(1):156–163. https://doi.org/10.26444/aaem/....
36.
Tylka J, Piotrowicz R. Kwestionariusz oceny jakości życia SF-36 – wersja polska. Kardiol Pol. 2009;67(10):1166–1169. https://doi.org/10.33963/v.kp.....
37.
Ukpong D, Ibıgbamı O. Correlates of quality of life in caregivers of patients with schizophrenia and bipolar affective disorder: a study from southwestern Nigeria. Turk Psikiyatri Derg. 2021;32(1):26–32. https://doi.org/10.5080/u25125.
38.
Coons SJ, Keininger DL, Hays RD. A comparative review of generic quality of Life instruments. Pharmacoekonomics. 2000;17(1):13–35. https://doi.org/10.2165/000190....
39.
Wróblewska I, Bartyzel M, Chmielowiec B, et al. Wpływ depresji na jakość życia osób w wieku podeszłym – badania pilotażowe. Med Og Nauk Zdr. 2021;27(2):199–204. https://doi.org/10.26444/monz/....
40.
Wołowicka L, editor. Jakość życia w naukach medycznych. Poznań: Dział Wydawnictw Uczelnianych AM im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu; 2001. p. 20–93.
41.
Dodds RM, Granic A, Davies K, et al. Prevalence and incidence of sarcopenia in the very old: findings from the Newcastle 85+ study. J Cachexia Sarcopenia Muscle. 2017;8(2):229–237. https://doi.org/10.1002/jcsm.1....
42.
Wróblewska I, Zborowska I, Dąbek A, et al. Health status, health behaviors, and the ability to perform everyday activities in Poles aged >=65 years staying in their home environment. Clin Interv Aging. 2018;13:355–363. https://doi.org/10.2147/CIA.S1....
43.
Künsebeck HW, Körber J, Freyberger H. Quality of life in patients with inflammatory bowel disease. Psychother Psychosom. 1990;54(2–3): 110–6. doi:10.1159/000288385.
44.
Calman KC. Quality of life in cancer patients-an hypothesis. J Med Ethics. 1984;10(3):124–7. https://doi.org/10.1136/jme.10....
45.
Cohen M, Barros da Silva Lima AF, Pereira de Albuquerque Silva C, et al. Quality of life of family primary caregivers of individuals with bipolar disorder and schizophrenia in south of Brazil. Int J Soc Psychiatry. 2022;68(4):818–826. https://doi.org/10.1177/002076....
46.
Munie BM, Guangul MM, Mamaru A, et al. Quality of life among caregivers of patients with severe mental illness in northwest Ethiopia, 2022: an institutional-based cross-sectional study. Front Psychiatry. 2024;14;15:1379510. https://doi.org/10.3389/fpsyt.....
47.
Mesafint G, Shumet S, Habtamu Y, et al. Quality of Life and Associated Factors Among Patients with Epilepsy Attending Outpatient Department of Saint Amanuel Mental Specialized Hospital, Addis Ababa, Ethiopia, 2019. J Multidiscip Healthc. 2020;13:2021–2030. https://doi.org/10.2147/JMDH.S....
Udostępnij
ARTYKUŁ POWIĄZANY
| eISSN: | 2084-6312 |
| ISSN: | 1505-7054 |
Przetwarzamy dane osobowe zbierane podczas odwiedzania serwisu. Realizacja funkcji pozyskiwania informacji o użytkownikach i ich zachowaniu odbywa się poprzez dobrowolnie wprowadzone w formularzach informacje oraz zapisywanie w urządzeniach końcowych plików cookies (tzw. ciasteczka). Dane, w tym pliki cookies, wykorzystywane są w celu realizacji usług, zapewnienia wygodnego korzystania ze strony oraz w celu monitorowania ruchu zgodnie z Polityką prywatności. Dane są także zbierane i przetwarzane przez narzędzie Google Analytics (więcej).
Możesz zmienić ustawienia cookies w swojej przeglądarce. Ograniczenie stosowania plików cookies w konfiguracji przeglądarki może wpłynąć na niektóre funkcjonalności dostępne na stronie.
Możesz zmienić ustawienia cookies w swojej przeglądarce. Ograniczenie stosowania plików cookies w konfiguracji przeglądarki może wpłynąć na niektóre funkcjonalności dostępne na stronie.
