PRACA ORYGINALNA
Wpływ wybranych czynników społeczno-ekonomicznych rodziny na predyspozycje koordynacyjne dzieci
Autor do korespondencji
Jaroslaw Domaradzki
Akademia Wychowania Fizycznego we Wrocławiu, al. Paderewskiego 35, Wroclaw, tel. 71 347-33-65/61
Akademia Wychowania Fizycznego we Wrocławiu, al. Paderewskiego 35, Wroclaw, tel. 71 347-33-65/61
Med Srod. 2011;14(1):34-42
SŁOWA KLUCZOWE
STRESZCZENIE
Wstęp:
Rozwój biologiczny organizmu, warunkowany genetycznie, podlega modyfikującym wpływom wielu czynników środowiskowych. Problematyka środowiskowych uwarunkowań rozwoju dzieci i młodzieży była i jest tematem wielu opracowań. Większość autorów wskazuje, że czynniki społeczno-ekonomiczne silniej oddziałują na cechy somatyczne, aniżeli na funkcjonalne. Za jedne z najbardziej różnicujących uważa się liczbę dzieci w rodzinie i wykształcenie rodziców. Czynniki powyższe oddziałują na rozwój dziecka w sposób pośredni, poprzez bodące biologiczne ukryte pod pojęciem czynników. Wykształcenie rodziców traktuje się jako wyznacznik świadomości co do potrzeb dziecka, a liczba dzieci w rodzinie traktowana jest jako czynnik informujący o możliwościach ekonomicznych rodziny. Czynniki te nie oddziałują jednak pojedynczo, lecz wchodzą ze sobą w interakcje. Od wzajemnych relacji między czynnikami zależy, czy wzmaga się ich siła oddziaływania i jaki jest jej kierunek.
Cel pracy:
Celem pracy była odpowiedź na pytanie czy istnieje wpływ dwóch czynników społeczno-ekonomicznych (wykształcenie rodziców i liczba dzieci w rodzinie) na wybrane predyspozycje koordynacyjne oraz identyfikacja interakcji pomiędzy tymi czynnikami.
Materiał i metody:
Materiał badawczy stanowiły wyniki prób wykonywanych przez dzieci i młodzież z Polkowic na modułach do analizy pojemności pamięci krótkiego czasu i małej motoryki, z Wiedeńskiego Systemu Testowego. Badania przeprowadzono w 2008 roku. Spośród przebadanych 10 grup wiekowych, do pracy niniejszej wybrano dzieci 10–11-letnie. Próby obejmowały: test Corsi pamięci krótkiego czasu, test celowania – precyzja ręki i przedramienia oraz tapping test – szybkość ruchów. Do ustalenia liczebności dzieci w rodzinach oraz poziomu wykształcenia rodziców wykorzystano informacje ankietowe. Na ich podstawie dzieci podzielono na podgrupy zróżnicowane pod względem sytuacji społecznoekonomicznej rodzin. Wyniki opracowano obliczając podstawowe miary statystyczne, zaś do oceny wpływu na wyniki prób i interakcje pomiędzy analizowanymi zmiennymi społeczno-ekonomicznymi wykorzystano dwuczynnikową analizę wariancji.
Wyniki:
Uzyskane wyniki wskazują na istotne oddziaływanie obu analizowanych czynników na sferę predyspozycji koordynacyjnych. Uogólniając stwierdzić można, że w bardziej uprzywilejowanych, pod względem statusu społeczno-ekonomicznego, rodzinach poziom rozwoju predyspozycji koordynacyjnych jest wyższy. Obserwowane interakcje potwierdzają tendencje do wzmacniania się oddziaływania zmiennych ekonomiczno-społecznych.
Rozwój biologiczny organizmu, warunkowany genetycznie, podlega modyfikującym wpływom wielu czynników środowiskowych. Problematyka środowiskowych uwarunkowań rozwoju dzieci i młodzieży była i jest tematem wielu opracowań. Większość autorów wskazuje, że czynniki społeczno-ekonomiczne silniej oddziałują na cechy somatyczne, aniżeli na funkcjonalne. Za jedne z najbardziej różnicujących uważa się liczbę dzieci w rodzinie i wykształcenie rodziców. Czynniki powyższe oddziałują na rozwój dziecka w sposób pośredni, poprzez bodące biologiczne ukryte pod pojęciem czynników. Wykształcenie rodziców traktuje się jako wyznacznik świadomości co do potrzeb dziecka, a liczba dzieci w rodzinie traktowana jest jako czynnik informujący o możliwościach ekonomicznych rodziny. Czynniki te nie oddziałują jednak pojedynczo, lecz wchodzą ze sobą w interakcje. Od wzajemnych relacji między czynnikami zależy, czy wzmaga się ich siła oddziaływania i jaki jest jej kierunek.
Cel pracy:
Celem pracy była odpowiedź na pytanie czy istnieje wpływ dwóch czynników społeczno-ekonomicznych (wykształcenie rodziców i liczba dzieci w rodzinie) na wybrane predyspozycje koordynacyjne oraz identyfikacja interakcji pomiędzy tymi czynnikami.
Materiał i metody:
Materiał badawczy stanowiły wyniki prób wykonywanych przez dzieci i młodzież z Polkowic na modułach do analizy pojemności pamięci krótkiego czasu i małej motoryki, z Wiedeńskiego Systemu Testowego. Badania przeprowadzono w 2008 roku. Spośród przebadanych 10 grup wiekowych, do pracy niniejszej wybrano dzieci 10–11-letnie. Próby obejmowały: test Corsi pamięci krótkiego czasu, test celowania – precyzja ręki i przedramienia oraz tapping test – szybkość ruchów. Do ustalenia liczebności dzieci w rodzinach oraz poziomu wykształcenia rodziców wykorzystano informacje ankietowe. Na ich podstawie dzieci podzielono na podgrupy zróżnicowane pod względem sytuacji społecznoekonomicznej rodzin. Wyniki opracowano obliczając podstawowe miary statystyczne, zaś do oceny wpływu na wyniki prób i interakcje pomiędzy analizowanymi zmiennymi społeczno-ekonomicznymi wykorzystano dwuczynnikową analizę wariancji.
Wyniki:
Uzyskane wyniki wskazują na istotne oddziaływanie obu analizowanych czynników na sferę predyspozycji koordynacyjnych. Uogólniając stwierdzić można, że w bardziej uprzywilejowanych, pod względem statusu społeczno-ekonomicznego, rodzinach poziom rozwoju predyspozycji koordynacyjnych jest wyższy. Obserwowane interakcje potwierdzają tendencje do wzmacniania się oddziaływania zmiennych ekonomiczno-społecznych.
Introduction:
Biological growth of children is genetically determined but there are a lot of factors modifying trends of growth. Among them the most important seems to be parents’ education and number of children in family – socio-economical factors. Factors don’t affect orga-nism individually. Interactions between them can increase or decrease. So the aim of the work was to estimate the influence of socio-economic factors like parents’ education and number of children in family on coordinational traits of children aged 10–11.
Material and Methods:
199 children aged 10-11 underwent medical examination in 2008 in Polkowice and data collected were used in this study.. Information on parents’ education and number of children was used to divide children into four groups: lower education and 3 or more children in family, lower education and less than 3 children in family, higher education and more than 3 children in family and higher education and less than 3 children in family. Three coordinational traits were measured: short time memory, precision of hand and speed movement of the hand. MANOVA test was used to estimate differences between groups and to check interactions between factors.
Results:
From among 4 groups of boys, these from the worst socio-economic status of family received the worst results in all three tests. Differences between them and the rest of the groups were statistically significant. Differences between the rest of the groups were not statistically significant. In the girls groups children from families with higher parents’ education received statistically significant better results in test of memory. There were not differences between all 4 groups in precision of the hand test. Girls from family with higher parents’ education and 3 or more children in family received the best results in speed of the hand test.
Conclusions:
Boys are the gender more eco-sensitive. The family with more than 2 children in family and with ower parents’ education don’t ensure proper conditions of the coordinational development. Among girls parents’ education seems to be more important factor than number of children in family for development of the short time memory. Both factors didn’t affect precision of the hand. The best conditions of hand‘s speed development seems to be in family with lot of children, but only if parents are better educated.
Biological growth of children is genetically determined but there are a lot of factors modifying trends of growth. Among them the most important seems to be parents’ education and number of children in family – socio-economical factors. Factors don’t affect orga-nism individually. Interactions between them can increase or decrease. So the aim of the work was to estimate the influence of socio-economic factors like parents’ education and number of children in family on coordinational traits of children aged 10–11.
Material and Methods:
199 children aged 10-11 underwent medical examination in 2008 in Polkowice and data collected were used in this study.. Information on parents’ education and number of children was used to divide children into four groups: lower education and 3 or more children in family, lower education and less than 3 children in family, higher education and more than 3 children in family and higher education and less than 3 children in family. Three coordinational traits were measured: short time memory, precision of hand and speed movement of the hand. MANOVA test was used to estimate differences between groups and to check interactions between factors.
Results:
From among 4 groups of boys, these from the worst socio-economic status of family received the worst results in all three tests. Differences between them and the rest of the groups were statistically significant. Differences between the rest of the groups were not statistically significant. In the girls groups children from families with higher parents’ education received statistically significant better results in test of memory. There were not differences between all 4 groups in precision of the hand test. Girls from family with higher parents’ education and 3 or more children in family received the best results in speed of the hand test.
Conclusions:
Boys are the gender more eco-sensitive. The family with more than 2 children in family and with ower parents’ education don’t ensure proper conditions of the coordinational development. Among girls parents’ education seems to be more important factor than number of children in family for development of the short time memory. Both factors didn’t affect precision of the hand. The best conditions of hand‘s speed development seems to be in family with lot of children, but only if parents are better educated.
REFERENCJE (26)
1.
Bellinger D.: The neuropsychological toxicity of lead exposure in children., Pediatria Polska 1996; 4: 131-138.
3.
Needleman H. L., Gatsonis C.: Low–level lead exposure and the IQ of children. JAMA 1990: 263-275.
4.
Bielicki T., Welon Z., Waliszko A.: Zmiany w rozwoju fizycznym mΠodzie˝y w Polsce w okresie 1955–1978, PAN, Wrocław 1981.
5.
Bielicki T., Welon Z., Żukowski W.: Problem nierówności biologicznej warstw społecznych, Materiały i Prace Antropologiczne 1988, 109: 123-140.
6.
Charzewski J.: Społeczne uwarunkowania rozwoju fizycznego dzieci warszawskich. Studia i Monografie, AWF Warszawa 1984.
7.
Mleczko E.: Przebieg i uwarunkowania rozwoju funkcjonalnego dzieci krakowskich między 7 a 14 rokiem życia, Wydawnictwo Monograficzne, 44, AWF Kraków 1991.
8.
Rudkowski Z.: Rola metali ksenobiotycznych i fizjologicznych w odczynach odpornościowych. Pediatria Polska 1999, Suplement: 39-44.
9.
Schell L. M.: Human growth and urban pollution. Collegium Antropologicum 1991: 15-30.
10.
Bocheńska Z.: Rozwój fizyczny dziecka w Êrodowisku przemysłowym. Zeszyty Naukowe: 31; AWF Kraków 1984.
11.
Ignasiak Z., Bakońska-Pacoń E., Wolski P.: Próba oceny wpływu środowiska na zróżnicowanie wybranych cech u dzieci z regionu dolnego ślàska. [w:] Malinowski A.,Ż¸uczak B., Grabowska J. (red.): Antropologia a medycyna i promocja zdrowia. WUŁ, Łódź 1996.
12.
Szopa J.: Genetyczne i Środowiskowe uwarunkowania rozwoju somatycznego między 7 a 14 rokiem życia: wyniki longitudinalnych badań rodzinnych. Wydawnictwo Monograficzne: 42; AWF Kraków 1990.
13.
Domaradzki J., Ignasiak Z., Sławińska T.: Wpływ wybranych czynników środowiskowych na cechy somatyczne i funkcjonalne młodych dziewcząt. Medycyna Środowiskowa 2008, 11: 61-66.
14.
Szopa J., Mleczko E., Żak S.: Podstawy antropomotoryki. PWN, Warszawa-Kraków 1996.
15.
Zaręba A., Strugała-Stawik H., Pietraszkiewicz T., Dembicka D., Pastuszek B., Doniewicz-Rudziak E., Rudkowski Z.: Obserwacje. rozwoju psychomotorycznego w pierwszych latach życia w zależności od peri- i postnatalnych stężeń ołowiu we krwi (0-3 lat). Pediatria Polska, Suplement: 71-78
16.
Ignasiak Z., Domaradzki J., Sławińska T., Krynicka I.: The level of biological condition of the youth and environmental pollution degree in the light of discrimination analysis. Polish Journal of Environmental Studies 2006; vol. 15; nr 5B, cz. 1: 122-124.
17.
Petit T., ALfano D., LeBoutillier J.: Early lead exposure and the hippocampus. A review and recent advances., Neurotoxicol. 1983, 4: 79-94.
18.
Guilarte T., Miceli R., Jett D.: Neurochemical aspects of hipocampal and cortical b2+ neurotoxicity. Neurotoxicol. 1994, 15: 959-966.
19.
Raczek J., Mynarski W., Ljach W., Teoretyczno-empiryczne podstawy kształtowania i diagnozowania koordynacyjnych zdolności motorycznych., Studia nad motorycznościà ludzką. AWF, Katowice 1998.
20.
Bielicki T., Szczotka H., Górny S., Charzewski J.: Rozwarstwienie społeczne ludności Polski: analiza wysokości ciała poborowych urodzonych w 1957 roku. Przegląd Antropologiczny 1981, 47, 2: 237-261.
21.
Przewęda R.: Uwarunkowania poziomu sprawności fizycznej polskiej mΠodzie˝y szkolnej, Z Warsztatów Badawczych, AWF Warszawa 1985.
22.
Szopa J.: Longitudinalna stabilność rozwoju jako metoda określenia genetycznych uwarunkował rozwoju (na przykładzie wybranych cech somatycznych i funkcjonalnych). Antropomotoryka 1991, 5: 35-42.
23.
Mleczko E., Ambro˝y T. (1997) Zanieczyszczenia Środowiska naturalnego a rozwój somatyczny i funkcjonalny dzieci i młodzieży z regionu krakowskiego. Antropomotoryka, 16: 3-26. 24.
24.
Szopa J., Mleczko E., Cempla J.: Zmienność oraz genetyczne i środowiskowe uwarunkowanie podstawowych cech psychomotorycznych i fizjologicznych w populacji wielkomiejskiej w przedziale wieku 7–62 lat. Wydawnictwo Monograficzne, AWF Kraków 1985, 25.
25.
Sławińska T.: Uwarunkowania środowiskowe w rozwoju motoryczności dzieci wiejskich. Prace habilitacyjne. AWF Wrocław 2000.
26.
Strzelczyk R.: Uwarunkowania rozwoju ruchowego dzieci wiejskich. Monografie. AWF Poznań 1995.
| eISSN: | 2084-6312 |
| ISSN: | 1505-7054 |
Przetwarzamy dane osobowe zbierane podczas odwiedzania serwisu. Realizacja funkcji pozyskiwania informacji o użytkownikach i ich zachowaniu odbywa się poprzez dobrowolnie wprowadzone w formularzach informacje oraz zapisywanie w urządzeniach końcowych plików cookies (tzw. ciasteczka). Dane, w tym pliki cookies, wykorzystywane są w celu realizacji usług, zapewnienia wygodnego korzystania ze strony oraz w celu monitorowania ruchu zgodnie z Polityką prywatności. Dane są także zbierane i przetwarzane przez narzędzie Google Analytics (więcej).
Możesz zmienić ustawienia cookies w swojej przeglądarce. Ograniczenie stosowania plików cookies w konfiguracji przeglądarki może wpłynąć na niektóre funkcjonalności dostępne na stronie.
Możesz zmienić ustawienia cookies w swojej przeglądarce. Ograniczenie stosowania plików cookies w konfiguracji przeglądarki może wpłynąć na niektóre funkcjonalności dostępne na stronie.
