PRACA ORYGINALNA
Zachowania zdrowotne personelu pielęgniarskiego pracującego w systemie zmianowym w Szpitalu Powiatowym im. Jana Pawła II w Wadowicach
1
Akademia Techniczno-Humanistyczna w Bielsku-Białej, Polska
Autor do korespondencji
Wioletta Waksmańska
Akademia Techniczno-Humanistyczna w Bielsku-Białej, ul. Willowa 2, 43-309, Bielsko-Biała, Polska
Akademia Techniczno-Humanistyczna w Bielsku-Białej, ul. Willowa 2, 43-309, Bielsko-Biała, Polska
Med Srod. 2019;22(3-4):44-48
SŁOWA KLUCZOWE
DZIEDZINY
STRESZCZENIE
Cel pracy:
Praca zmianowa jest bardziej szkodliwa dla organizmu niż praca w systemie dziennym – uniemożliwia respektowanie fizjologicznych rytmów okołodobowych człowieka. Aż 70% pracowników pracujących w systemie zmianowym nie jest w stanie określić dokładnego stopnia nietolerancji pracy zmianowej. Celem pracy było poznanie zachowań zdrowotnych pielęgniarek/pielęgniarzy pracujących w systemie zmianowym w zależności od wieku oraz sprawdzenie, czy istnieje zależność pomiędzy oddziałem, na jakim pracuje dana osoba, a poszczególnymi zachowaniami zdrowotnymi.
Materiał i metody:
Badania przeprowadzono w Szpitalu Powiatowym w Wadowicach. Objęto nimi 133 pielęgniarki i pielęgniarzy pracujących w systemie zmianowym. Badania zrealizowano metodą sondażu diagnostycznego za pomocą kwestionariusza stosowanego w badaniach psychologicznych z zakresu psychologii zdrowia – Inwentarza Zachowań Zdrowotnych autorstwa Z. Juczyńskiego.
Wyniki:
Średnia prawidłowych nawyków żywieniowych w badanej grupie wynosiła M = 3,37. Zachowania profilaktyczne wynosiły średnio M = 3,36, pozytywne nastawienie psychiczne M = 3,38, a praktyki zdrowotne M = 2,87. Ogólny wskaźnik nasilenia zachowań zdrowotnych wynosił w badanej grupie M = 77,87. Miejsce pracy nie miało istotnego statystycznie wpływu na zachowania profilaktyczne oraz pozytywne nastawienie psychiczne.
Wnioski:
Pielęgniarki/pielęgniarze pracujący w systemie zmianowym prezentują przeciętny poziom praktykowania zachowań zdrowotnych. Najwyższy poziom i największe nasilenie zachowań zdrowotnych prezentowały osoby pracujące na bloku operacyjnym. Im wyższy wiek pielęgniarek/pielęgniarzy, tym częstsze przestrzeganie prawidłowych zachowań zdrowotnych. Konieczne jest zaangażowanie kierownictwa szpitala w działania profilaktyczne ze względu na niski poziom podejmowania zachowań zdrowotnych przez personel pielęgniarski.
Praca zmianowa jest bardziej szkodliwa dla organizmu niż praca w systemie dziennym – uniemożliwia respektowanie fizjologicznych rytmów okołodobowych człowieka. Aż 70% pracowników pracujących w systemie zmianowym nie jest w stanie określić dokładnego stopnia nietolerancji pracy zmianowej. Celem pracy było poznanie zachowań zdrowotnych pielęgniarek/pielęgniarzy pracujących w systemie zmianowym w zależności od wieku oraz sprawdzenie, czy istnieje zależność pomiędzy oddziałem, na jakim pracuje dana osoba, a poszczególnymi zachowaniami zdrowotnymi.
Materiał i metody:
Badania przeprowadzono w Szpitalu Powiatowym w Wadowicach. Objęto nimi 133 pielęgniarki i pielęgniarzy pracujących w systemie zmianowym. Badania zrealizowano metodą sondażu diagnostycznego za pomocą kwestionariusza stosowanego w badaniach psychologicznych z zakresu psychologii zdrowia – Inwentarza Zachowań Zdrowotnych autorstwa Z. Juczyńskiego.
Wyniki:
Średnia prawidłowych nawyków żywieniowych w badanej grupie wynosiła M = 3,37. Zachowania profilaktyczne wynosiły średnio M = 3,36, pozytywne nastawienie psychiczne M = 3,38, a praktyki zdrowotne M = 2,87. Ogólny wskaźnik nasilenia zachowań zdrowotnych wynosił w badanej grupie M = 77,87. Miejsce pracy nie miało istotnego statystycznie wpływu na zachowania profilaktyczne oraz pozytywne nastawienie psychiczne.
Wnioski:
Pielęgniarki/pielęgniarze pracujący w systemie zmianowym prezentują przeciętny poziom praktykowania zachowań zdrowotnych. Najwyższy poziom i największe nasilenie zachowań zdrowotnych prezentowały osoby pracujące na bloku operacyjnym. Im wyższy wiek pielęgniarek/pielęgniarzy, tym częstsze przestrzeganie prawidłowych zachowań zdrowotnych. Konieczne jest zaangażowanie kierownictwa szpitala w działania profilaktyczne ze względu na niski poziom podejmowania zachowań zdrowotnych przez personel pielęgniarski.
Objectives:
Shift work is more harmful for the body than full time work during daytime – it prevents employees from keeping the natural, physiological human circadian rhythm. As many as 70% of employees working in a shift system are unable to define precisely the level of intolerance to this type of work. The aim of the study was to recognize health behaviours among nurses working in a shift system according to age, as well as to discover whether there is any relationship between the hospital ward of employment and particular health behaviours.
Material and methods:
The research was conducted in the District Hospital in Wadowice. A total number of 133 nurses working in a shift system participated in the study. A diagnostic survey was carried out in order to collect information using questionnaires applied in psychological research in the field of health psychology – Health-Related Behaviour Inventory by Zygfryd Juczyński.
Results:
The mean value of correct eating habits observed in the study group was M = 3.37, followed by prophylactic behaviours - M = 3.36, a positive mental attitude - M=3.38, and health practices - M = 2.87. An overall rate of intensity of health behaviours in the study group was M = 77.87. The type of workplace did not exert any statistically significant effect neither on prophylactic behaviours nor on positive mental attitude.
Conclusions:
Nurses working in a shift system represented a mediocre level of undertaking health behaviours. The highest level and intensity of health behaviours was observed in those who worked in the Operating Block. The more advanced the age of the nurses, the more frequent correct health behaviours. Considering the low level of undertaking health behaviours by the nursing staff it is necessary to involve hospital management in the preventive measures.
Shift work is more harmful for the body than full time work during daytime – it prevents employees from keeping the natural, physiological human circadian rhythm. As many as 70% of employees working in a shift system are unable to define precisely the level of intolerance to this type of work. The aim of the study was to recognize health behaviours among nurses working in a shift system according to age, as well as to discover whether there is any relationship between the hospital ward of employment and particular health behaviours.
Material and methods:
The research was conducted in the District Hospital in Wadowice. A total number of 133 nurses working in a shift system participated in the study. A diagnostic survey was carried out in order to collect information using questionnaires applied in psychological research in the field of health psychology – Health-Related Behaviour Inventory by Zygfryd Juczyński.
Results:
The mean value of correct eating habits observed in the study group was M = 3.37, followed by prophylactic behaviours - M = 3.36, a positive mental attitude - M=3.38, and health practices - M = 2.87. An overall rate of intensity of health behaviours in the study group was M = 77.87. The type of workplace did not exert any statistically significant effect neither on prophylactic behaviours nor on positive mental attitude.
Conclusions:
Nurses working in a shift system represented a mediocre level of undertaking health behaviours. The highest level and intensity of health behaviours was observed in those who worked in the Operating Block. The more advanced the age of the nurses, the more frequent correct health behaviours. Considering the low level of undertaking health behaviours by the nursing staff it is necessary to involve hospital management in the preventive measures.
REFERENCJE (19)
1.
Constitution of the World Health Organization. https://apps.who.int/iris/bits... [dostęp 11.11. 2020].
2.
Juczyński Z. Narzędzia pomiaru w promocji i psychologii zdrowia. Pracownia Testów Psychologicznych, Warszawa 2012.
3.
Gruszczyńska M, Bąk-Sosnowska M, Plinta R. Zachowania zdrowotne jako istotny element aktywności życiowej człowieka. Stosunek Polaków do własnego zdrowia. Hygeia Public Health. 2015; 50(4): 558–565.
4.
Janowski M, Rasińska R. Wybrane zachowania zdrowotne pracowników ochrony zdrowia. Piel Pol. 2015; 2(56): 164–169.
5.
Ruiz-Fernandez MD, Perez-Garcia E, Ortega-Galan AM. Quality of Life in Nursing Professionals: Burnout, Fatigue, and Compassion Satisfaction. Int J Environ Res Public Health. 2020; 15, 17(4): 1253.
6.
Szymańska-Czechór M, Kędra E. Ocena wpływu pracy zmianowej na stan zdrowia personelu pielęgniarskiego wybranego podmiotu leczniczego – dane ilościowe (część I). Via Medica. Probl Pielęg. 2017; 25(3): 89–94.
7.
Rasińska R, Nowakowska I. Postrzeganie zdrowia przez pielęgniarki po czterdziestym roku życia. Piel Pol. 2014; 2(52): 111–116.
9.
Kuleta A. Wpływ pracy zmianowej na wystąpienie zmian patofizjologicznych – przegląd literatury. Forum Zaburz Metab. 2016; 7(2): 93–98.
10.
Zużewicz K. Skutki zdrowotne pracy w niefizjologicznym rytmie. Zesz Nauk SGSP. 2017; 62(1): 127–139.
11.
Łach P, Mazur-Różycka J, Roman-Liu D. Praca zmianowa – skutki zdrowotne i ich ograniczanie. Bezpieczeństwo Pracy: nauka i praktyka, 2020; 1: 10–14.
12.
Shazia J, Ferdinand Z, Pandi-Perumal SR, Myers AK, Auguste E, Jean-Louis G, McFarlane SI. Shift Work and Sleep: Medical Implications and Management. Sleep Med. Disord. 2017; 1(2): 00008.
13.
Zabielska P, Bażydło M, Karakiewicz A, Grochans E, Jurczak A, Rotter I. Nurses’ Health in Shift Work. JPHNMR. 2014; 3: 11–17.
14.
James SM, Honn KA, Gaddameedhi S, Van Dongen HPA. Shift Work: Disrupted Circadian Rhythms and Sleep—Implications for Health and Well-Being. Curr Sleep Med Rep. 2017; 3(2): 104–112.
15.
International Agency for Research on Cancer. Carcinogenic Risks to Humans https://www.iarc.who.int/?s=Ca... (dostęp 08.01.2021).
16.
Jankowska-Polańska B, Krystyna Wijacka K, Lomper K, Uchmanowicz I. Zachowania zdrowotne personelu pielęgniarskiego w profilaktyce nadciśnienia tętniczego. Współczesne Pielęgniarstwo i Ochrona Zdrowia 2014; 3(3): 67–70.
17.
Walentukiewicz A, Łysak A, Wilk B. Zachowania zdrowotne studentek pielęgniarstwa. Probl pielęg. 2013; 21(4): 484–488.
18.
Zużewicz M, Zużewicz K. Chronobiologiczne aspekty ryzyka zdrowotnego u pracowników zmianowych nocnych. Bezpieczeństwo pracy. Nauka i Praktyka 2016; 4: 12–17.
19.
Nowicki G, Ślusarska B, Zboina B, Kocka K, Bartoszek A, Wiśniewska A. Zakres rozumienia pojęcia „zachowania zdrowotne” oraz uwarunkowania aktywności zdrowotnej człowieka. ASO A. 2018; 11 (1): 372–387.
Udostępnij
ARTYKUŁ POWIĄZANY
| eISSN: | 2084-6312 |
| ISSN: | 1505-7054 |
Przetwarzamy dane osobowe zbierane podczas odwiedzania serwisu. Realizacja funkcji pozyskiwania informacji o użytkownikach i ich zachowaniu odbywa się poprzez dobrowolnie wprowadzone w formularzach informacje oraz zapisywanie w urządzeniach końcowych plików cookies (tzw. ciasteczka). Dane, w tym pliki cookies, wykorzystywane są w celu realizacji usług, zapewnienia wygodnego korzystania ze strony oraz w celu monitorowania ruchu zgodnie z Polityką prywatności. Dane są także zbierane i przetwarzane przez narzędzie Google Analytics (więcej).
Możesz zmienić ustawienia cookies w swojej przeglądarce. Ograniczenie stosowania plików cookies w konfiguracji przeglądarki może wpłynąć na niektóre funkcjonalności dostępne na stronie.
Możesz zmienić ustawienia cookies w swojej przeglądarce. Ograniczenie stosowania plików cookies w konfiguracji przeglądarki może wpłynąć na niektóre funkcjonalności dostępne na stronie.
