Online first
Bieżący numer
O czasopiśmie
Archiwum
Polityka etyki publikacyjnej
System antyplagiatowy
Instrukcje dla Autorów
Instrukcje dla Recenzentów
Zespół Redakcyjny
Bazy indeksacyjne
Rada Naukowa
Recenzenci
2024
2023
2022
2021
2020
2019
2018
Kontakt
Klauzula przetwarzania danych osobowych (RODO)
PRACA POGLĄDOWA
Zatrucie tlenkiem węgla – epidemiologia oraz zalecenia dotyczące postępowania zespołu ratownictwa medycznego
1
Instytut Nauk o Zdrowiu, Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach, Polska
Autor do korespondencji
Grzegorz Witkowski
Instytut Nauk o Zdrowiu, Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach, Kielce, Polska
Instytut Nauk o Zdrowiu, Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach, Kielce, Polska
Med Srod. 2024;27(4):188-192
SŁOWA KLUCZOWE
DZIEDZINY
Efekty zdrowotne zanieczyszczeń środowiskaToksykologia środowiskowa (czynniki fizyczne, chemiczne i biologiczne)
STRESZCZENIE
Wprowadzenie i cel:
Pomimo licznych kampanii edukacyjnych zatrucie tlenkiem węgla (CO) wciąż stanowi istotne zagrożenie dla zdrowia i życia człowieka. CO jest gazem bezbarwnym, bezwonnym i trudnym do wykrycia bez użycia specjalistycznych czujników. Celem pracy jest analiza aktualnego stanu wiedzy na temat zagrożeń związanych z tlenkiem węgla oraz usystematyzowanie procedur postępowania dla ratowników medycznych w sytuacjach podejrzenia zatrucia CO.
Opis stanu wiedzy:
Zatrucie tlenkiem węgla prowadzi do powstawania karboksyhemoglobiny, co ogranicza zdolność hemoglobiny do transportu tlenu i powoduje hipoksję. Objawy zatrucia, takie jak bóle głowy, zawroty, utrata przytomności czy w skrajnych przypadkach śmierć, nie zawsze są ściśle powiązane z poziomem karboksyhemoglobiny. Ich nasilenie zależy od wielu czynników, w tym czasu ekspozycji, stężenia CO oraz indywidualnej wrażliwości pacjenta, co potwierdzają badania naukowe i praktyka kliniczna. Choć analiza danych z sezonu grzewczego 2023/2024 wskazuje na lokalny wzrost przypadków zatruć CO, w długoterminowej perspektywie ostatnich dwóch dekad obserwuje się ogólną tendencję spadkową. Mimo to zatrucie CO wciąż stanowi wyzwanie, a skuteczne działania zespołów ratownictwa medycznego wymagają szybkiej oceny ryzyka, właściwego rozpoznania objawów i natychmiastowego wdrożenia odpowiednich procedur.
Podsumowanie:
Pomimo ogólnej tendencji spadkowej liczby przypadków zatrucia CO w ostatnich latach problem wciąż pozostaje aktualny, szczególnie w sezonie grzewczym. Istnieje potrzeba zwiększania świadomości zagrożeń związanych z CO zarówno wśród personelu medycznego, jak i w społeczeństwie. Skuteczna interwencja ratowników medycznych powinna koncentrować się na ograniczeniu narażenia na CO, wdrożeniu tlenoterapii oraz szybkim przetransportowaniu pacjenta do odpowiedniej placówki medycznej.
Pomimo licznych kampanii edukacyjnych zatrucie tlenkiem węgla (CO) wciąż stanowi istotne zagrożenie dla zdrowia i życia człowieka. CO jest gazem bezbarwnym, bezwonnym i trudnym do wykrycia bez użycia specjalistycznych czujników. Celem pracy jest analiza aktualnego stanu wiedzy na temat zagrożeń związanych z tlenkiem węgla oraz usystematyzowanie procedur postępowania dla ratowników medycznych w sytuacjach podejrzenia zatrucia CO.
Opis stanu wiedzy:
Zatrucie tlenkiem węgla prowadzi do powstawania karboksyhemoglobiny, co ogranicza zdolność hemoglobiny do transportu tlenu i powoduje hipoksję. Objawy zatrucia, takie jak bóle głowy, zawroty, utrata przytomności czy w skrajnych przypadkach śmierć, nie zawsze są ściśle powiązane z poziomem karboksyhemoglobiny. Ich nasilenie zależy od wielu czynników, w tym czasu ekspozycji, stężenia CO oraz indywidualnej wrażliwości pacjenta, co potwierdzają badania naukowe i praktyka kliniczna. Choć analiza danych z sezonu grzewczego 2023/2024 wskazuje na lokalny wzrost przypadków zatruć CO, w długoterminowej perspektywie ostatnich dwóch dekad obserwuje się ogólną tendencję spadkową. Mimo to zatrucie CO wciąż stanowi wyzwanie, a skuteczne działania zespołów ratownictwa medycznego wymagają szybkiej oceny ryzyka, właściwego rozpoznania objawów i natychmiastowego wdrożenia odpowiednich procedur.
Podsumowanie:
Pomimo ogólnej tendencji spadkowej liczby przypadków zatrucia CO w ostatnich latach problem wciąż pozostaje aktualny, szczególnie w sezonie grzewczym. Istnieje potrzeba zwiększania świadomości zagrożeń związanych z CO zarówno wśród personelu medycznego, jak i w społeczeństwie. Skuteczna interwencja ratowników medycznych powinna koncentrować się na ograniczeniu narażenia na CO, wdrożeniu tlenoterapii oraz szybkim przetransportowaniu pacjenta do odpowiedniej placówki medycznej.
Introduction and objective:
Despite numerous educational campaigns, carbon monoxide (CO) poisoning remains a significant threat to human health and life. CO is a colourless, odourless gas that is difficult to detect without specialized sensors. The aim of this study is to analyze the current state of knowledge about the risks associated with carbon monoxide and to systematize procedures for paramedics in situations of suspected CO poisoning.
Brief description of the state of knowledge:
Carbon monoxide poisoning results in the formation of carboxyhaemoglobin, which reduces haemoglobin’s ability to transport oxygen, causing hypoxia. Symptoms of poisoning, such as headaches, dizziness, loss of consciousness, or, in extreme cases, death, are not always directly correlated with carboxyhaemoglobin levels. Their severity depends on various factors, including the duration of exposure, CO concentration, and individual patient sensitivity, as evidenced by scientific studies and clinical practice. Although data from the 2023/2024 heating season indicate a local increase in CO poisoning cases, a general long-term downward trend has been observed over the past two decades. Nevertheless, CO poisoning remains a challenge, and effective actions by emergency medical teams require rapid risk assessment, proper recognition of symptoms, and immediate implementation of appropriate procedures.
Summary:
Despite the overall declining trend in CO poisoning cases in recent years, the issue remains relevant, particularly during the heating season. There is a need to raise awareness about CO-related risks among both medical personnel and the general public. Effective paramedic interventions should focus on minimizing CO exposure, initiating oxygen therapy, and ensuring the rapid transport of patients to appropriate medical facilities.
Despite numerous educational campaigns, carbon monoxide (CO) poisoning remains a significant threat to human health and life. CO is a colourless, odourless gas that is difficult to detect without specialized sensors. The aim of this study is to analyze the current state of knowledge about the risks associated with carbon monoxide and to systematize procedures for paramedics in situations of suspected CO poisoning.
Brief description of the state of knowledge:
Carbon monoxide poisoning results in the formation of carboxyhaemoglobin, which reduces haemoglobin’s ability to transport oxygen, causing hypoxia. Symptoms of poisoning, such as headaches, dizziness, loss of consciousness, or, in extreme cases, death, are not always directly correlated with carboxyhaemoglobin levels. Their severity depends on various factors, including the duration of exposure, CO concentration, and individual patient sensitivity, as evidenced by scientific studies and clinical practice. Although data from the 2023/2024 heating season indicate a local increase in CO poisoning cases, a general long-term downward trend has been observed over the past two decades. Nevertheless, CO poisoning remains a challenge, and effective actions by emergency medical teams require rapid risk assessment, proper recognition of symptoms, and immediate implementation of appropriate procedures.
Summary:
Despite the overall declining trend in CO poisoning cases in recent years, the issue remains relevant, particularly during the heating season. There is a need to raise awareness about CO-related risks among both medical personnel and the general public. Effective paramedic interventions should focus on minimizing CO exposure, initiating oxygen therapy, and ensuring the rapid transport of patients to appropriate medical facilities.
REFERENCJE (29)
3.
Babuśka-Roczniak M, Wojtanowska-Kaczka M, Marek H, Lyubinets O, Brodziak-Dopierała B, Roczniak W. Carbon monoxide poisoning – rescue procedurę. Med Og Nauki Zdr. 2020;26(3):306–308. doi:10.26444/monz/122852.
4.
Rose JJ, et al. Carbon Monoxide Poisoning: Pathogenesis, Management, and Future Directions of Therapy. Am J Respir Crit Care Med. 2017;195(5):596–606. doi:10.1164/rccm.201606-1275CI.
5.
Chmielewski J. Uwalnianie zanieczyszczeń do środowiska w wyniku pożarów składowisk odpadów i ich wpływ na zdrowie człowieka wyzwaniem dla edukacji zdrowotnej. Przem Chem. 2020;1(8):55–60. doi:10.15199/62.2020.8.6.
6.
Mattiuzzi C, Lippi G. Worldwide epidemiology of carbon monoxide poisoning. Hum Exp Toxicol. 2020;39(4):387–392. doi:10.1177/0960327119891214.
7.
Han E, Yu G, Lee HS, Park G, Chung SP. Prevalence of Carbon Monoxide Poisoning and Hyperbaric Oxygen Therapy in Korea: Analysis of National Claims Data in 2010–2019. J Korean Med Sci. 2023;38(15). doi:10.3346/jkms.2023.38.e125.
8.
Indiaminov SI, Kim AA. Epidemiological aspects and a current approach to the problem of carbon monoxide poisoning. Russian J Forensic Med. 2020;6(4):4–9. doi:10.19048/fm344.
10.
Choi IS. Carbon monoxide poisoning: systemic manifestations and complications. J Korean Med Sci. 2001;16(3):253. doi:10.3346/jkms.2001.16.3.253.
11.
Chenoweth JA, Albertson TE, Greer MR. Carbon Monoxide Poisoning. Crit Care Clin. 2021;37(3):657–672. doi:10.1016/j.ccc.2021.03.010.
12.
Angelova PR, Myers I, Abramov AY. Carbon monoxide neurotoxicity is triggered by oxidative stress induced by ROS production from three distinct cellular sources. Redox Biol. 2023;60:102598. doi:10.1016/j.redox.2022.102598.
13.
Szczeklik A, Gajewski P. Interna Szczeklika 2023. Kraków: Medycyna Praktyczna; 2023.
14.
Choi YK, Kim Y-M. Regulation of Endothelial and Vascular Functions by Carbon Monoxide via Crosstalk With Nitric Oxide. Front Cardiovasc Med. 2021;8. doi:10.3389/fcvm.2021.649630.
15.
Furman-Toczek D, Zagórska-Dziok M, Kruszewski M, Kapka-Skrzypczak L. Tlenek węgla – trucizna czy potencjalny terapeutyk? Med Srod. 2016;19(4):59–69. https://doi.org/10.19243/20164....
16.
Zwierzyńska E, et al. Zatrucie tlenkiem węgla-problemy diagnostyczne. 2014, [Online]. Available: www.neuroedu.pl.
17.
Stephen RA, Donal SW, Siobhain OB, Michael CR, Daniel CJ. Carbon monoxide poisoning: Novel magnetic resonance imaging pattern in the acute setting. Int J Emerg Med. 2012;5(1):30. doi:10.1186/1865-1380-5-30.
18.
Tapeantong TN, Poungvarin N. Delayed encephalopathy and cognitive sequelae after acute carbon monoxide poisoning: report of a case and review of the literature. J Med Assoc Thai. 2009;2(10):1374–1379.
19.
Obara K, Budrewicz S, Waliszewska-Prosół M, Rojek A, Ejma M. Toksyczne uszkodzenie mózgu z dominującym zespołem pozapiramidowym i amnestycznym w następstwie zatrucia tlenkiem węgla. Pol Przegl Neurol. 2017;13(2):82–87.
20.
Kocyba M, Glinka M. Carbon monoxide poisoning – statistics in the last five years. Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Technika, Informatyka, Inżynieria Bezpieczeństwa. 2018;6:691–707. doi:10.16926/tiib.2018.06.49.
21.
Akın G, et al. Effects of occupational safety performance on work engagement of emergency workers: mediating role of job satisfaction. Disaster Emerg Med J. 2023. doi:10.5603/demj.97463.
22.
Grobelska K, Królikowska A, Telak J. Zatrucie tlenkiem węgla – zadania ratownika na miejscu zdarzenia. Bezpieczeństwo i Technika Pożarnicza 2014;34:123–132. doi:10.12845/bitp.34.2.2014.12.
23.
Zwisler ST, Zincuk Y, Bering CB, Zincuk A, Nybo M, Mikkelsen S. Diagnostic value of prehospital arterial blood gas measurements – a randomised controlled trial. Scand J Trauma Resusc Emerg Med. 2019;27(1):32. doi:10.1186/s13049-019-0612-8.
24.
Walther LH, Lassen AT, Mogensen CB, Christensen EF, Mikkelsen S. Prehospital blood gas analyses in acute patients treated by a ground-based physician-manned emergency unit: a cohort study. Scand J Trauma Resusc Emerg Med. 2023;31(1):102. doi:10.1186/s13049-023-01170-1.
25.
Huang C-C, et al. Risks of Developing Diabetes and Hyperglycemic Crisis Following Carbon Monoxide Poisoning: A Study Incorporating Epidemiologic Analysis and Animal Experiment. Clin Epidemiol. 2022;14:1265–1279. doi:10.2147/CLEP.S380990.
26.
Nañagas KA, Penfound SJ, Kao LW. Carbon Monoxide Toxicity. Emerg Med Clin North Am. 2022;40(2):283–312. doi:10.1016/j.emc.2022.01.005.
27.
Akaiwa Y, Hozumi I, Terashima K, et al. A case suspected of acute gas poisoning by carbon monoxide (CO), presenting with progressive diffuse leukoencephalopathy associated with marked brain edema. No To Shinkei. 2002;54(6):493–7. PMID: 12166099.
28.
Krzyżanowski M, Seroka W, Skotak K. Mortality and Hospital Admissions Due to Carbon Monoxide Poisoning in Poland. Bezpieczeństwo i Technika Pożarnicza. 2014;33:75–82. doi:10.12845/bitp.33.1.2014.9.
29.
El-Sarnagawy GN, Elgazzar FM, Ghonem MM. Development of a risk prediction nomogram for delayed neuropsychiatric sequelae in patients with acute carbon monoxide poisoning. Inhal Toxicol. 2024;36(6):406–419. doi:10.1080/08958378.2024.2374394.
Udostępnij
ARTYKUŁ POWIĄZANY
| eISSN: | 2084-6312 |
| ISSN: | 1505-7054 |
Przetwarzamy dane osobowe zbierane podczas odwiedzania serwisu. Realizacja funkcji pozyskiwania informacji o użytkownikach i ich zachowaniu odbywa się poprzez dobrowolnie wprowadzone w formularzach informacje oraz zapisywanie w urządzeniach końcowych plików cookies (tzw. ciasteczka). Dane, w tym pliki cookies, wykorzystywane są w celu realizacji usług, zapewnienia wygodnego korzystania ze strony oraz w celu monitorowania ruchu zgodnie z Polityką prywatności. Dane są także zbierane i przetwarzane przez narzędzie Google Analytics (więcej).
Możesz zmienić ustawienia cookies w swojej przeglądarce. Ograniczenie stosowania plików cookies w konfiguracji przeglądarki może wpłynąć na niektóre funkcjonalności dostępne na stronie.
Możesz zmienić ustawienia cookies w swojej przeglądarce. Ograniczenie stosowania plików cookies w konfiguracji przeglądarki może wpłynąć na niektóre funkcjonalności dostępne na stronie.
